Vietnamese Single Network > Forum VietnamViệt ngữ, lịch sử, văn hóa >Hiểu thêm về ngôn ngữ để thêm yêu dân tộc

Diễn Đàn
Những chủ đề mới nhất
Những góp ý mới nhất
Những chủ đề chưa góp ý

NCTT Những chủ đề mới nhất
NCTT Những góp ý mới nhất
NCTT Website

Forum > Việt ngữ, lịch sử, văn hóa >> Hiểu thêm về ngôn ngữ để thêm yêu dân tộc

Xem Tung trang Bấm vào đây để góp ý kiến

manhphu
member

ID 28171
08/21/2007

Hiểu thêm về ngôn ngữ để thêm yêu dân tộc

MP mở topic này để cùng các bạn giới thiệu về những phương ngữ của từng địa phương khác nhau trong cả nước . Chúng ta đều biết Việt Nam là một đất nước với nền văn hoá phong phú , và điều này còn thể hiện ở ngôn ngữ , có rất nhiều giọng nói , từ địa phương thực sự khác biệt và người vùng khác nếu chưa tiếp xúc thì khó lòng hiểu nổi . Vậy chúng ta hãy cùng nhau làm cho mọi người hiểu thêm về quê hương mình nhé , bằng cách trình bày lại các từ địa phương của vùng mình và giải thích nó theo tiếng phổ thông . Qua đây chúng ta sẽ hiểu thêm nhiều hơn về tiếng Việt , qua đó thêm yêu ngôn ngữ của chúng ta , yêu tổ quốc của chúng ta . Thân ái !

Alert webmaster - Báo webmaster bài viết vi phạm nội quy

manhphu
member

REF: 204160
08/21/2007

Trước hết cho MP mở màn bằng nội dung về Tiếng Nghệ ( nói chung về Nghệ Tĩnh - Nghệ An & Hà Tĩnh ) . Có lẽ ít ai biết Tiếng Nghệ là tiếng đầu tiên xuất bản hẳn một cuốn từ điển Phương ngữ (có lẽ tại vì là vùng có nhiều tiếng địa phương nhất) , hihi !

Nói về tiếng Nghệ , có lẽ nổi tiếng nhất mà người vùng khác hay nghĩ đến là MÔ , TÊ , RĂNG , RỨA . Mô - tê - răng - rứa là sao ? Đây là những từ hay gặp nhất, có lẽ cũng phổ biến nhất trong những người không phải dân Nghệ vì nhiều vùng cũng có dùng những từ này ( Quảng Bình , Quảng Trị , Huế )

MÔ : ĐÂU
TÊ : KIA
RĂNG : SAO , THẾ NÀO (Có lúc mang nghĩ tại sao , có khi lại mang nghĩ thế nào)
RỨA : đó

VD : -Anh đi mô đó? = Anh đi đâu đấy? = Anh đi đâu thế?
-Ở đàng tê. = Ở đằng kia
-Rứa à? = Thế à?
-Răng lại rứa? = Sao lại thế?

Nhiều người nói tiếng Nghệ có liên quan đến tiếng Trung Hoa , có lẽ thế thật , hihi . Người Nghệ An có dùng chữ a làm từ đệm cho một số câu . Chỉ khác là không đặt trước tên .
A răng : Thế nào

VD : Hắn làm cái nớ a răng ? : Người kia làm cái đó như thế nào ?

Lại liên quan rồi đây , có mọc ra thêm chữ "nớ" chắc mọi người không hiểu , xin đọc tiếp phần dưới đây .

manhphu
member

REF: 204162
08/21/2007

MẦn , chi , cấy , nớ ?

Mần : làm
Chi : gì
Cấy : cái
Nớ : đó

Mần chi cấy nớ : Làm gì cái đó
Mần cấy nớ mần chi : làm cái đó làm gì
hihi nhắc đến đây chắc mọi người cũng hiểu sơ sơ rồi . MP xin đưa từng VD cụ thể nữa :

Anh đang mần chi rứa ? : Anh đang làm gì đó ?
Nói chi mà nhiều rứa ? : Nói gì mà nhiều thế ?
Cấy quần ni bao nhiêu tiền ? : Cái quần này bao nhiêu tiền
Cấy nớ mi đã làm chưa ? Cái đó cậu đã làm chưa ?

Lại liên quan đến "ni" rồi , "ni" trái nghĩa với nớ , nó có nghĩa là đây , hoặc này .
Có nghĩa là cái ni thì là cái này , chộ ni là nơi này .
Thế chộ là gì ? Xin đọc tiếp bài viết khác phía dưới !

À : Khi nói cấy là cái thì con bò cấy cũng có nghĩa là con bò cái đấy các bạn nhé , nó còn có thêm nghĩa chỉ giới tính nữa , hihi ^_^

manhphu
member

REF: 204165
08/21/2007

Dòm , chộ , ngái ngôi ?

Dòm : nhìn
Chộ : thấy (nếu là động từ) , nơi (nếu là danh từ)
Ngái ngôi : xa xôi

VD : - Mi ra dòm xem mẹ mi đã về chưa ?
Cháu ra nhìn xem mẹ đã về chưa ?
- Có chộ chi không ?
Có thấy gì không ?
- Nhà cô giáo ngái quá : Nhà cô giáo xa quá
- Hôm qua mi đến chộ con Hà làm chưa ? Hôm qua cậu đến nơi con Hà làm chưa ?

Có hai câu thơ toàn phương ngữ Nghệ xin gửi các bạn đọc cho vui nè :

Rào Rú ngái ngôi dòm nỏ chộ
chộ rào chộ rú chộ mô mồ
--> Sông núi xa xôi nhìn chẳng thấy
Thấy rừng thấy núi thấy đâu nào .

Vậy ta có thêm các từ :
Rào : sông
Rú : núi
mô mồ : đâu nào . Nhưng mồ không phải là nào đâu nhé , chỉ là từ đệm thôi . chộ mô mồ có nghĩa là thấy đâu nào . Mô mồ chỉ dùng trong câu phủ định và câu hỏi . VD :
- Ở mô mồ ? Ở đâu nào ?
- Có thấy mô mồ : Có thấy đâu nào .

Ngoài ra có thêm chữ nỏ ( nghĩa là không ) , mời các bạn đọc tiếp phần dưới . Hẹn hôm sau , hôm nay dừng ở đây đã .

mtbha
member

REF: 204167
08/21/2007

Sao mtbha hay đọc được câu: {"Mô Tê Răng Rữa"} là sao ha

manhphu
member

REF: 204168
08/21/2007

Nói toàn về từ ngữ thế này có lẽ các bạn theo dõi mệt , MP xin kể một giai thoại vui về tiếng NGhệ để các bạn thư giãn nhé . Vì có sự khác biệt về tiếng nói nên khi giao lưu với những người vùng miền khác thì có những sự hiểu nhầm rất vui :

Miền nam có câu Dốt như me (dốt là một vị của me)
Còn theo ngôn ngữ Nghệ thì dốt như me nghĩa là dốt hơn bò
( vì me là con bê hay con bò con, mà trứng thì mần răng (làm sao) mà khôn hơn vịt được)

manhphu
member

REF: 204169
08/21/2007

Mô tê răng rứa ? là 4 từ phổ biến nhất trong tiếng Nghệ và cũng vì ngoài Nghệ An thì nhiều vùng dùng từ này . Nó thường được dùng cả cụm để chỉ phương ngữ Nghệ Tĩnh . Mỗi từ có nghĩa riêng , đặt chung thì không có nghĩa gì hết .

mtbha
member

REF: 204225
08/21/2007

mt hỏi MP cái, có người bạn nói vậy

("Úi giời!!!!!Bả là thần {....} đấy hử????????
Thần rì mà..........)

Rồi mt trả lời vậy

("Thần ri mà răng {.......} uiiiiiiiiiiiiiii")

Rồi có bạn lại trả lời vậy

("thần rì mà sexy wuà' ợi!!!!!!")

*Ba câu nầy của ba người nói
Có hợp tình hợp lý không?????

kitharan
member

REF: 204249
08/21/2007

Ba câu của mbtha xin dịch lại cho rõ :
Úi trời ! bà là thần đấy hả ??? (ý nói bà thần, ông thần)
Thần là thế nào? ... ui
thần chi mà sexy quá trời !!!!

Khi gọi ai là Bà thần hay ông thần có ý nói người đó là tay không vừa gì

dongtahoangds
member

REF: 204318
08/21/2007

Chào anh Mạnh Phu,

Biết anh đã lâu, nhưng chưa có dịp chào hỏi.
Anh vẫn khoẻ chứ?, để đóng góp vào đề tài này tôi có mấy phương ngữ từ mạ tôi như sau:

Cấy : vợ
Giôn : Chồng
Ví dụ
"Hai cấy giôn vật chắc trửa cươi,
ôn tức quá, ôn lấy gáo nát xối trên trọ mụ, mụ lấy cục gạch
đôi trốt ôn."

Dịch :
Hai vợ chồng đánh lộn nhau giữa sân, ổng tức quá lấy gáo nước đổ trên đầu bả, bả lấy cục đá liệng vào đầu của ổng"

Câu đối:" Con cá đối nằm trên cối đá,
Trái cau tươi rớt trửa cươi tau"
Trửa có nghĩa là giữa
Cươi có nghĩa là sân

Chạc địu : sợi dây thun
Bụ : vú
Hun : hôn

"Ơ tau có biết kí thằng cha đách con mệ máu mô tê"
Có nghĩa :"Tao chẳng biết ông nào bà nào cả"...

Kí có nghĩa là cái, đây chính là lối nói làm đày làm láo(làm phách), ngoe ngẩy của người Đồng Hới.

Chào thân ái,

HDS

ototot
member

REF: 204336
08/21/2007

Nói rằng "hiểu thêm về ngôn ngữ để..." thì nghe cũng có vẻ xuôi tai đó, bà con à.

Tuy nhiên, chỉ đọc những dòng chữ "phiên âm" thôi, tôi cũng thấy khó hiểu, khó nhớ, chẳng khác gì ... tiếng nước ngoài rồi! Vì ngôn ngữ mà mình không nói được, không nghe được, thì làm sao yêu cho được, cho dù cũng muốn yêu lắm!

Chỉ còn một cách là sau này, khi cuộc sống khấm khá lên, phương tiện giao thông, truyền thông phát triển lên, những khoảng cách điạ lý sẽ thu nhỏ lại, thì may ra...

... May ra những ngôn ngữ này cuả thiểu số sẽ hoà trộn vào ngôn ngữ cuả đa số, coi như sẽ tan biến đi, để chúng ta chỉ còn một ngôn ngữ tiêu chuẩn để thương yêu!

Vậy thì cái nhìn cuả tôi chắc chắn phải khác với cái nhìn cuả Mạnh Phú nhỉ!

Thân ái,

manhphu
member

REF: 204342
08/21/2007

Việt Nam là một quốc gia có nền văn hoá phong phú , đa dạng và mang nhiều bản sắc vùng miền . Tiếng nói cũng là một nét văn hoá và MP tin rằng cái này không dễ gì mất đi cũng như không có nhiều người mơ ước rằng nó sẽ bị mất đi .
Ước mơ của bác cháu thấy cũng tựa như ước mơ của khoảng 15 triệu người trên thế giới đang biết nói Quốc Tế Ngữ , thứ ngôn ngữ mà bao học giả đã nghĩ ra để mơ ước về một ngày mai trên thế giới này con người có thể trò chuyện với nhau trên toàn thế giới chỉ bằng một ngôn ngữ . Nghe chăng xa vời lắm thay . Cái khó nhất để ước mơ đó thành sự thật chính là lòng tự hào của riêng mỗi dân tộc , không dễ gì họ muốn để cho ngôn ngữ của họ mất đi .
Suy rộng ra ở nước nào chẳng vậy , Trung Quốc còn có hai thứ tiếng khác biệt rất nhiều là tiếng Quảng Đông và tiếng Bắc Kinh . Ngoài ra họ còn nhiều thứ tiếng nói , giọng nói khác nhau khác .
Mp không biết nhưng chắc hẳn còn nhiều quốc gia như vậy , họ sẽ vẫn có những vùng miền có nhiều thổ ngữ và thật sự Mp nghĩ rằng tất cả họ (và cả chúng ta nữa) đều không muốn sự đa dạng đó mất đi .
Việc OT khó nghe , khó hiểu MP có thể thông cảm được vì OT ít nói chuyện với người Nghệ . Tuy nhiên việc hiểu những cái này thực tế chẳng phức tạp như bác nghĩ đâu bác ạ . Bạn bè người vùng khác của cháu có thể hiểu được gần hết sau khi chơi với bọn cháu khoảng 1 tháng . Lúc đó đối với họ nhiều khi tiếng Nghệ còn thú vị nữa .
Cháu nói đúng không bác ?
Cho phép cháu tiếp tục về topic này bác nhé ! Mong bác thỉnh thoảng ghé đọc cho vui , có thể khó hiểu nhưng dù sao cũng là chút văn hoá quê cháu , cháu muốn khoe nó cho tất cả mọi người . Mà đây cũng không phải là ngôn ngữ của thiểu số đâu bác ạ , cháu thấy nhà nước mình còn đang cố gắng lưu giữ những ngôn ngữ cổ của những dân tộc thiểu số chỉ vài chục hoặc vài trăm nghìn người , điều này cũng là việc lưu giữ bản sắc dân tộc vậy . Còn tiếng Nghệ thì nói đi nói lại vẫn là tiếng Việt , chỉ khác biệt độ trăm từ đổ lại gì đó so với tiếng phổ thông , cái khó nhất chính là giọng nói người Nghệ nặng , nên vùng khác hơi khó nghe . Chứ tiếng Nghệ thì hiện tại phải có hơn 5 triệu người sử dụng đó bác , hii ^_^ .

manhphu
member

REF: 204344
08/21/2007

Anh Hoàng Dược Sư mến !

Tiếng của vùng quê mẹ anh có lẽ là Quảng Bình hay Quảng Trị gì đó , nó mang nhiều tính tương đồng với tiếng Nghệ Tĩnh bọn em đó anh . Khi nào em nói đến những từ tương tự như VD của anh anh sẽ thấy .
Thân !

manhphu
member

REF: 204345
08/21/2007

NỎ , GIỪ , TRỐC , CHƯN ??

Theo một số "nhà nghiên cứu", tiếng Anh có xuất xứ từ tiếng Nghệ!? Bằng chứng là từ "nỏ" trong tiếng Nghệ được đổi thành "no" trong tiếng Anh! hihii

nỏ = không
giừ = giờ
trốc = đầu (cũng có nơi phát âm trôốc)
chưn = chân

Ví dụ:
- Em có yêu anh không?
- Em nỏ mô. (em không yêu anh, thực ra là tình trong như đã...)

- Giừ em đang ở mô đó = Bây giờ em đang ở đâu vậy?
- Em đang ở nhà. Em bị đau chưn. = Em đang ở nhà. Em bị đau chân.
- Rứa ạ? Có can chi không? = Thế à? Có việc gì không?

- Trốc em bị răng rứa? = Đầu em sao thế?

Xưng hô trong tiếng Nghệ

Cố ông - Cố bà = Cụ ông - Cụ bà
Ông - Bà
Cha - Mệ = cha (bố, ba, thầy, tía) - mẹ (má, u)
------------------------------------
Anh - Ả = Anh - Chị

manhphu
member

REF: 204347
08/21/2007

Tiếp tục thư giãn sau khi đọc những điều có vẻ khô khan trên là một giai thoại vui về Tiếng Nghệ :

MÔ, TÊ, RĂNG, RỨA

Chuyện kể có một cô Hà thành can tội yêu một anh chàng "cá gộ", yêu mãi rồi cũng phải có ngày ra mắt các cụ. Sợ người yêu của mình về Đô Lương không nghe được các cụ dạy bảo nên phải đào tạo cho một số từ cơ bản để giao tiếp.
Mô=đâu
Tê=kia
Răng=sao?
Rứa=thế
Nói chung là sau 2 ngày rồi cô gái cũng nói được đại khái. Rồi sau đó màn chào hỏi nói chung là tạm ổn. Đôi bạn trẻ lấy cái xe "phapharit" của ông nội chở nhau đi chơi. Đường thì ổ gà, ổ voi, lại quanh co. Không may đâm phải cái mô đất bên đường bổ nhào xuống ...mương. Lồm cồm bò dậy cô gái mếu máo:
-Anh ơi, hu hu, anh đi đâm phải cái đâu đất làm em kia hết cả mông, hu hu lại còn gãy mất 2 cái sao rồi...hu hu...

Hihi đọc xong các bạn hiểu chứ ?

manhphu
member

REF: 204348
08/21/2007

Ở câu chuyện trên xuất hiện cụm từ "cá gộ" , Mp sẽ giải thích cho các bạn hiểu .
Người Nghệ không nói dấu ngã , tất cả dấu ngã đều nói thành dấu nặng hoặc dấu hỏi (tuỳ từng vùng và tuỳ từng từ) . Ví dụ :

Sẽ : sẹ hoặc sẻ
Mãi mãi : Mại mại
Những : Nhựng
vân vân và vân vân

Chính vì thế : Cá gộ tức là cá gỗ . Nếu ai đó vẫn chưa hiểu anh chàng "cá gỗ" là gì MP xin kể chuyện :

Nghệ An thường được xem là vùng đất địa linh nhân kiệt , nơi đây sản sinh ra rất nhiều vĩ nhân của đất nước từ trước đến nay (cái này chắc Mp không cần phải kể tên làm VD nữa) . Vùng đất này rất hiếu học và nổi tiếng có nhiều người học giỏi (cái này cũng không cần kể , điển hình như nhà họ Hồ Tông , 3 đời đỗ Trạng Nguyên liên tục .. ), dù vậy người Nghệ từ xa xưa vẫn nổi tiếng là xứ nghèo sỏi đá , khí hậu khăc nghiệt . HỌc trò Nghệ khi xưa lều chõng đi thi nhưng vì nghèo nên ít tiền , do đó phải mang theo một con cá gỗ đi thi , khi nào ăn cơm thì xin một bát nước mắm rồi dầm con cá đó vào bát nước mắm chan cơm ăn rồi tưởng tượng như là đang được ăn với cá .
Cũng có người kể rằng là treo con cá lên rồi chép miệng và tưởng tượng như đang được ăn cá (thực ra ăn cơm với nước mắm) ...
Tuy "cá gỗ" là vậy nhưng học trò Nghệ vẫn thường đỗ đạt cao , vì thế câu chuyện cá gỗ lưu truyền như một tấm gương cho sự chịu khó vượt nghèo để thành danh khoa bảng . Âu đây cũng là một trong những niềm tự hào lớn của người dân Nghệ vậy . Cho nên nếu ai gọi người Nghệ là dân "cá gỗ" cho dù có ý gì thì MP cũng rất lấy làm tự hào .
Trước đây nhìều người hiểu nhầm chuyện cá gỗ là người Nghệ quá keo kiệt và khổ cực nên ăn cơm với cá gỗ dầm mắm . Qua đó một số người mượn cái từ cá gỗ để châm biếm người Nghệ , nhưng Mp đã giải thích cho tất cả hiểu và biết là người Nghệ rất tự hào về từ này .

dongtahoangds
member

REF: 204350
08/21/2007

Chào Mạnh Phu,

Mình gốc Quảng Trị, mẹ Huế.

Không ngờ MP là con cháu của Triệu Nương, Bà Triệu Ẩu, thế kỷ thứ 3.

Vậy chắc là có nhiều trao đổi lắm.
Bác OTOTOT thì muốn cái gì cũng minh bạch cả, nhưng nếu có dịp dzìa Hậu Giang, Thốt Nốt hay Đầm Dơi bác sẽ thấy người dân ở đây có những câu nói nghe như người ngoại quốc vậy.

Phương ngữ lẽ dĩ nhiên là không thông dụng, hay không hy vọng được thông dụng hoá, tuy nhiên tìm hiểu phương ngữ là tìm hiểu những cái lạ trong bản sắc muôn màu muôn vẻ của dân tộc Việt. Vậy chứ loại tiếng Mường không dấu không là một trong những nguồn của tiếng Việt ngày nay sao ?

Chúc Mạnh Phu luôn vui, lòng quan tâm đến đồng bào, quê hương và xứ sở là những điểm sáng của MP đó.

Thân ái,
HDS

manhphu
member

REF: 204351
08/21/2007

Gửi anh HDS :
Cảm ơn lời chân tình của anh , em sẽ cố gắng làm được như những gì anh ngợi khen . Chúc anh sức khoẻ và nhiều niềm vui!

Gửi toàn thể mọi người !
Hôm nay Mp xin dừng ở đây để các bạn có thời gian ... đọc và ... thực hành nếu muốn , hihi ! Mong các bạn quan tâm vì MP đang ... khoe nét văn hoá của quê mình . Và hãy chia sẻ với mình nét văn hoá của quê các bạn nhé .
Thân !

kitharan
member

REF: 204369
08/21/2007

Tôi là người miền trung mà nghe tiếng Bác trung bộ từ Quãng Binh đến Thanh Hoá tôi nghe rất kkhó khăn, không riêng gi tôi mà mấy người bạn của tôi cũng vậy.
Trước đây ở cơ quan của kitharan có một người Quảng Bình mỗi lần nói chuyện là bọn tôi phải dõng tai lên mà nghe mà đôi lúc cũng chẳng hiểu anh ta nói gì!!!
Nếu một người Bắc trung bộ mà có giọng không nặng lắm thì nghe được nhưng nếu giọng thuộc vùng quê bắc trung bộ thì chịu chết .Cũng giọng Đà Nẵng thì dễ nghe nhưng giọng ở vùng quê Quảng Nam thì khó nghe tuy rằng Đà Nẵng và Quảng Nam là một
Nói chung giọng thành phố thì dễ nghe hơn giọng ở thôn quê dù ở vùng nào cũng vậy. Có lẽ ở thành phố đwocj đi học nên phát âm ít sai hơn chăng??Còn về phương ngữ thì nếu phát âm chuẩn thì chỉ vài lần là người nghe hiểu Nếu phát âm không chuẩn thì người nghe có nghe nhiều cũng không hiểu

manhphu
member

REF: 204767
08/22/2007

Em nghĩ là anh chưa cố nghe thôi , hoặc có lẽ những người bạn anh cố nói khác đi cho anh hiểu nên mãi anh không nghe được phương ngữ Nghệ An . Thực tế bạn bè em người miền Bắc , có một số học ở Nghệ An lâu không những nghe được mà còn nói được tiếng Nghệ nữa , vui lắm anh ạ !
Cũng là miền Trung nhưng Bắc Trung và Nam Trung tiếng nói khác nhau rõ rệt . Tiếng Nam Trung Bộ thì gần với tiếng miền Nam hơn , trong đó có những địa phương cũng nổi tiếng là tiếng nói khá là khó nghe đối với các địa phương khác như : Quảng Nam , Quảng Ngãi , Phú Yên .
Muôn sắc văn hoá như vậy tạo nên một văn hoá ngôn ngữ rất đẹp và phong phú của Việt Nam .

manhphu
member

REF: 204768
08/22/2007

Bây giờ chúng ta học tiếp nhé.

Xưng hô trong tiếng Nghệ:
o, ả, gấy, nhông
O là một từ rất hay gặp và nhiều người biết từ này rồi. Ả thì trong tiếng phổ thông hiểu theo nghĩa khác một chút.
o = cô
ả = chị
gấy = vợ
nhông = chồng
Nghe lạ tai quá phải không các bạn. Nhưng lại rất hay!
- "O du kích nhỏ giương cao súng
Thằng Mĩ lênh khênh bước cúi đầu"
"- Ả Hồng đi mô rứa? Lấy nhông chưa? Nghe nói ả Hạnh lấy nhông rồi (cũng: ruồi) đó.
- Có lẹ rứa. Ả cụng nghe nói."

du, con gấy
Trong tiếng Nghệ, rất nhiều từ bị biến âm so với tiếng phổ thông do đặc thù phát âm.
du = dâu
con gấy = con gái

manhphu
member

REF: 206277
08/24/2007

Về vấn đề người Nghệ không nói dấu ngã : Nói chung, trong phát âm tiếng Nghệ không có dấu ngã (~) nên những từ có dấu ngã đều chuyển sang dấu hỏi hoặc dấu nặng.

Ví dụ:
trửa = giữa
đụng = đũng (đũng quần)

Ngược lại, dân Nghệ lại phát âm cực chuẩn các chữ cái và phụ âm kép. Người Bắc không phân biệt rõ ràng tr và ch (họ nói "chờ nặng" và "chờ nhẹ"), chữ s và x cũng vậy. Người miền Nam lại bí khi phân biệt b và p (họ phải hỏi "bê bò" hay "bê phở").

Giải trí chút:
Ở Nghệ Tĩnh có tục hát phường vải rất hay, những địa phương như Nam Đàn, Can Lộc, Thanh Chương... tục này khá phổ biến. Cụ Phan Bội Châu là một trong những người xuất sắc và rất nổi tiếng.
Cô gái mới hỏi:
"Nghe tin chàng học Kinh Thi
Cá nằm dưới cỏ, chữ chi rứa chàng?"
Đây là một dạng đố chữ thường gặp trong hát phường vải. Chàng trai bí, bí thật vì làm gì có từ nào như thế. Chàng ta mới đáp:
"Anh đây chẳng học Kinh Thi
Cá nằm dưới cỏ có khi cá tràu!"
(cá tràu = cá quả, cá lóc, cá chuối). Bà con thấy tài không?

(Thêm chút:
"Em thì chẳng biết Kinh Thi
Cá diếc cũng đúng, cá tràu chẳng sai!")
hihihhi

manhphu
member

REF: 206375
08/25/2007

Không thấy nhiều người tham gia với Mp topic này , nhất là giới thiệu phương ngữ vùng khác . Thôi thì Mp cứ độc diễn một mình vậy , hy vọng sẽ có nhiều người quan tâm hơn đến chủ đề này , MP thấy nó cũng ý nghĩa đấy chứ .
Hôm nay tạm nghỉ phương ngữ Nghệ Tĩnh , nói tiếp thì topic này thành topic tiếng Nghệ mất . Bây giờ nói về phương ngữ Nam bộ (Mp biết chút ít thôi) , có gì sai các bạn cứ sửa nhé :

- Người Nam bộ thường gặp khó khăn nhất trong việc phân biệt b và p , cả hai đều là âm môi , tuy rất dễ phân biệt với người Bắc nhưng thực tế Mp thấy người miền Nam nhầm hai phụ âm này rất nhiều . Chính vì thế mới có câu "b bò hay p phở" .. ^_^

Hồi Mp lần đầu vào miền Nam , nghe người ta nói đến quả "bom" ; hay quả "pom" gì đó , nói chung họ nói b,p Mp phân biệt không được . Nhưng Mp lúc đó rất thắc mắc không biết quả bom là quả gì mà lại ăn được , hii ^_^
Sau này biết được thì quả bom = quả táo tàu (từ miền Bắc) hay quả Apple bên tiếng Mỹ . Nhưng thế còn táo ta tiếng Mỹ là gì nhỉ ??? ai biết trả lời giùm nghe .

Người miền Nam hay có những danh từ khác miền Bắc , tuy nhiên không hẳn không có động từ hay tính từ khác biệt . Điển hình nhất là "giục" hay "dục" nhỉ ? Nó có nghĩa là quăng đi , vất đi ... Lúc đầu MP thấy rất buồn cười vì giục ngoài Bắc thì có nghĩa là thúc dục người khác làm việc gì đó ...
(còn tiếp)

conuong11
member

REF: 206376
08/25/2007

Chào anh Manhphu!Em thấy chủ đề anh đưa ra rất hay đấy chứ ạ!Chỉ có điều vì em chưa đi đâu xa nên không biết nhiều về ngôn ngữ riêng các địa phương khác...thành ra...hổng dám có ý kiến.hihi

ngainhachoa
member

REF: 207370
08/27/2007

Chưa đọc xong nhưng đã thấy có vài chỗ mà manhphu có lẽ đã nhầm. Ví dụ, trong phần "dòm, chộ, ngái ngôi", phần giải thích "chộ(động từ):thấy" thì được còn "chộ(danh từ): nơi" thì có vẻ không ổn. "Chộ" nếu là danh từ thì chỉ là "chỗ"(từ phổ thông) do đọc nặng mà thành, đây không phải là một từ địa phương. "Dòm" có lẽ không phải là từ địa phương Nghệ Tĩnh, vì mình thấy người Nghệ rất ít dùng, trong khi các vùng khác cũng dùng từ này, người Nghệ thường dùng từ "trông" để thay thế, đọc là "trôông". "Ngôi" trong "ngái ngôi" cũng không ổn, mình đoán là manhphu nghe nhầm với từ "mô". Nếu phỏnng đoán của mình đúng thì 2 câu thơ của manhphu trở thành:
"Rào rú ngái mô trôông nỏ chộ
Chộ rào chộ rú chộ mô mồ"
Có thể dịch thành:
"Sông núi xa đâu nhìn chẳng thấy
Thấy sông thấy núi thấy đâu nào"
(Không biết "rào" có phải là "sông" không nữa, chưa nghe thấy bao giờ, tạm chấp nhận vậy!)

kitharan
member

REF: 207395
08/27/2007

Về chữ "chộ" tôi có góp ý như sau
Trong phương ngữ của tỉnh Quãng Bình thì "chộ" có nghĩa là "thấy" Như ngó chộ = ngó thấy ; nằm chộ = nằm thấy (nằm mơ, nằm mộng)
Tiếng Nghệ dễ nghe hơn tiếng Quãng Bình nhiều, ai mà nghe dân Quãng Bình chính gốc quê nói thì phải biết ; rất khó nghe

manhphu
member

REF: 207710
08/28/2007

Bạn nói đúng , chữ "chộ" trong tiếng Nghệ đúng là chữ "chỗ" trong từ phổ thông . Nhưng nếu bạn để ý có rất nhiều từ địa phương xuất phát từ cách đọc chệch đi do giọng nói . Ví dụ : Dzô trong miền Nam , cũng gọi là từ địa phương , xuất phát từ chữ vô trong từ phổ thông .

Dòm chính là từ địa phương Nghệ Tĩnh , tuy nhiên có vùng dùng nhiều , có vùng dùng ít . Điển hình như Thanh Chương , Hưng Nguyên , Nam Đàn đều ít nhiều dùng từ này .
Trông thì Mp nghĩ là từ phổ thông , vì nói ra ai cũng hiểu , và ở Nghệ Tĩnh cũng có dùng từ này nhưng MP không nghĩ từ này là phương ngữ vì cả nước đều hiểu nó .
" ... Trông trời trông đất trông mây
Trông mưa trông nắng trông ngày trông đêm
Trông cho chân cứng đá mềm
Trời yên bể lặng mới yên tấm lòng ..."

Trôông thì là cách đọc chệch đi của vùng Hà Tĩnh , hoặc một vài huyện thuộc Nghệ An . Tạm coi đây là phương ngữ Nghệ Tĩnh được .

2 câu thơ dẫn chứng của MP là do ông bà đọc lại , ông bà Mp quê gốc ở Hà Tĩnh , nên Mp đoán là phương ngũ vùng này nói như vậy . Ngái ngôi = xa xôi , vùng Thanh Chương nói vậy khá nhiều .

Rất vui vì bạn đã quan tâm đến topic này .

manhphu
member

REF: 207714
08/28/2007

Riêng chữ rào :

Danh từ: ., đphg, cũ Sông nhỏ: lội qua rào.
Theo từ điển tiếng Việt , xem thêm ở vietdic.com

nguyenquycali
member

REF: 207754
08/28/2007

Chộ MP mở cấy topíc ni mà miềng muốn vô góp vui chút cho bui..hihi.
Thiệt tình đi xa mới mấy năm mà mớ kiến thức từ địa phương của miềng cũng cạn đi chút ít..chắc khi mô về thăm nhà nói tiếng phổ thông nhiều Mạ mà nghe được Mạ trọi trôốc miềng chết mất.
Cảm giác bây chừ răng mà thương mà nhớ cái tiếng trọ trẹ của quê miềng kì lạ..nhớ mấy con đê đầu làng với cánh đồng xanh xanh thơ mộng. Nhớ cái nắng ngoài Cươi nóng nực chờ cơn gió Nam Lào thổi về mỗi trưa .
Nhớ bờ Rào sau hè mà khi xưa thời con nít thường hay cởi truồng xuống xuống tắm..
Nhớ quá nên chẳng biết làm răng để mà khỏi nhớ..biết khi mô về thăm lại quê miềng đây...Tết thì còn ngái lắm...hihi.

manhphu
member

REF: 207772
08/28/2007

Hihi , chào Quycali , đoạn văn bạn viết đọc mà thấy vui ghê , những từ ngữ rất gần gũi với vùng miền Trung gió Lào cát trắng ,

Những từ mà quycali nói đó là phương ngữ vùng Bình Trị Thiên , có rất nhiều nét tương đồng với phương ngữ Nghệ Tĩnh mà Mp trình bày ở trên . Phương ngữ Bình Trị Thiên cũng mô tê răng rứa , cũng "chi,ngái,cươi.."
Có một số từ quycali dùng Mp xin định nghĩa lại cho các bạn theo tiếng phổ thông :

Cươi : cái sân trước nhà
mạ : {phương ngữ Bình Trị Thiên } mẹ
Miềng : Mình ( phương ngữ Bình trị Thiên )

manhphu
member

REF: 207773
08/28/2007

Xin gửi tặng các bạn bài thơ "Tiếng Nghệ" của nhà thơ Nguyễn Bùi Vợi :

Từ giọng nói, tiếng nói mà suy tưởng đến một nét thuộc tính cách của người Nghệ là tình thương yêu, chung thủy trong quan hệ giữa người với người. Bài thơ "Tiếng Nghệ" của Nguyễn Bùi Vợi tự cất cánh bay lên một tầm cao thẩm mỹ.

Tiếng Nghệ ( Nguyễn Bùi Vợi )

Cái gầu thì bảo cái đài
Ra sân thì bảo ra ngoài cái cươi
Chộ tức là thấy mình ơi
Trụng là nhúng đấy đừng cười nghe em
Thích chi thì bảo là sèm
Nghe ai bảo đọi thì mang bát vào
Cá quả lại gọi cá tràu
Vo troốc là bảo gội đầu đấy em…
Nghe em giọng Bắc êm êm
Bà con hàng xóm đến xem chật nhà
Răng chưa sang nhởi nhà choa
Bà o đã nhốt con ga trong truồng
Em cười bối rối mà thương
Thương em một lại trăm đường thương quê
Gió Lào thổi rạc bờ tre
Chỉ nghe giọng nói đã nghe nhọc nhằn
Chắt từ đã sỏi đất cằn
Nên yêu thương mới sâu đằm đó em ...

bekhongthich
member

REF: 222949
09/23/2007

Bài này chẳng biết ai làm mà viết về miền trung dễ thương thế. post lên trong topic của MP thì hợp quá còn gì.^_^

Anh nghe nói miền trung nhiều nắng lắm
Lồng lộn gió lào bốc cháy trời mưa
Mù mịt bụi cát mặt người sớm tối
Khắc khổ lo toan theo sát cả bốn mùa

ANh nghe nói gái miền trung khô lắm
Ăn nói vào ra chẳng chut dịu dàng
Tóc rễ tre , dạ tươi màu suy nghĩ
Lại khó gần, tính khí cứ ngang ngang

Sợ vô cùng cho đến lúc gặp em
Thấy những gì mình nghe đều đúng cả
Nghe em kể thấy miền trung gần quá
Em nhớ quê anh cũng muốn theo về

Em nói trời miền trung trong lắm
Biển rất xanh và cát rất vàng
Con gái miền trung nhìn em thì biết
Chẳng có gì duyên dang để mà thương

Nghe kể nhiề anh bỗng nhớ quê em
Chỉ muốn nghe hoài : mô, tê, răng, rứa
Giá được cùng em về miền nắng lửa
Dể được nghe miền trung cháy trong lòng.

	góp ý kiến

Kí hiệu: : trang cá nhân :chủ để đã đăng : gởi thư : thay đổi bài :ý kiến