Sự thật về 2 ngôi thủy mộ "mọc" lên từ đáy Hồ Tây
         


Buổi chiều lang thang trên con đường bê tông uốn lượn quanh Hồ Tây, đoạn qua làng Võng Thị, thuộc phường Bưởi, bất cứ ai có thể nhìn ra giữa hồ, đều nhìn thấy hai ngôi mộ nổi lên giữa biển nước mênh mông. Theo người dân ở đây kể lại, hễ cứ vào dịp gần tết và ngày thanh minh, có người chèo thuyền ra giữa Hồ Tây thắp hương, sì sụp khấn vái. Không ít người qua lại và khách bộ hành qua đây đã đặt câu hỏi vì sao hai ngôi mộ kia lại nằm giữa hồ. Đây là những ngôi một cổ được người xưa thiết kế theo kiểu thủy mộ, người chết được đem xuống hồ chôn cho vong linh mát mẻ?

2 ngôi "thủy mộ" bí ẩn giữa 8 triệu m3 nước

Rất khó khăn, tôi mới tìm được bà Đinh Thị Sinh, ở ngõ 378, khối 74, làng Hồ (thuộc phường Bưởi, Hà Nội). Năm nay bà Sinh đã ở độ tuổi thất thập và là người gốc ở đây. Khi tôi gợi chuyện về hai ngôi mộ nổi trên mặt Hồ Tây, đối diện với nhà bà, cách chừng 200m, vẻ mặt xa xăm bà vừa nhớ lại vừa kể cho tôi nghe về lịch sử Hồ Tây khi xưa. Hồ Tây lúc đó chỉ là một nhánh cụt của sông Hồng, không rộng tới 560 ha và chứa tới 8 triệu m3 nước như hiện nay. Bên Hồ Tây có hàng chục làng mạc cổ, cánh đồng, ruộng vườn bám ở mép hồ và cũng có hàng chục cái nghĩa địa để chôn cất những người trong làng, hoặc chôn người chết ở các làng phía trong bãi. Giờ chỉ cần lặn xuống đáy Hồ Tây, khu vực làng Hồ, Võng Thị, Trích Sài thuộc phường Bưởi, có thể phát hiện cả một góc hồ là một nghĩa địa khổng lồ, rộng hàng chục ha. Toàn bộ đáy Hồ Tây ở khu vực phường Bưởi, là một nghĩa địa. Những nghĩa địa hình thành từ hàng ngàn năm trước, đã bị những đợt sóng kiên trì của Hồ Tây đánh tan và nhấn chìm xuống đáy bùn.

Bà Sinh kể, thẳng khu vực làng Xuân La cũng từng có một nghĩa địa rộng chừng 3 ha, bị sóng Hồ Tây nhấn chìm. Giờ đứng ở đoạn Xuân La nhìn ra, chỉ thấy biển nước mênh mông, với những đợt sóng lớn đang ngoạm dần vào đường Lạc Long Quân. Cảnh Hồ Tây ở khu vực Phủ Tây Hồ rất đẹp, song ít ai biết rằng dưới mặt nước xanh biêng biếc ấy, cách bờ vài trăm mét cũng có một nghĩa địa rộng mênh mông với dày đặc các ngôi mộ nhấp nhô. Rất nhiều xuồng máy của các doanh nghiệp quản lý, khai thác Hồ Tây bị gãy chân vịt mỗi khi chạy qua khu vực này vì chạm vào mộ.

Bà Sinh cũng là người trực tiếp chứng kiến nghĩa địa cuối cùng bị sóng Hồ Tây nhấn chìm xuống đáy, đó là nghĩa địa của làng Nghi Tàm. Giờ đứng bên làng Nghi Tàm nhìn ra, không còn thấy nghĩa địa cổ mênh mông của làng mà nghĩa địa đó nay đã nằm sâu dưới đáy hồ. Mùa nước cạn, lội xuống khu nghĩa địa này sâu đến ngực, còn mùa nước lớn, ngập quá đầu. Những con tàu lớn kéo nhà nổi Hồ Tây vẫn chạy qua lại trên khu nghĩa địa này mà không hề hấn gì.

Săn đồ cổ dưới đáy Hồ Tây

Theo lời bà Sinh kể, cách đây hơn 40 năm, vào khoảng năm 1966, hồi đó bà vẫn còn là thanh niên, bà Sinh chứng kiến người dân ở một số ngôi làng quanh Hồ Tây đã kiếm sống, thậm chí làm giàu từ việc săn đồ cổ ở những nghĩa địa dưới đáy lòng Hồ Tây. Tôi còn nhớ từ những năm 70 đến 80 của thế kỷ trước, làng Yên Phụ nổi lên phong trào mò gỗ quý tại những nghĩa địa dưới lòng Hồ Tây. Hầu hết những thanh niên trẻ khỏe, lặn giỏi ở Yên Phụ đều tham gia mò gỗ. Ngày ngày họ lặp ngụp, mò mẫm dưới hồ, hễ phát hiện có ván thiên làm bằng gỗ quý chìa lên khỏi mặt bùn là họ tiến hành đào bới lấy gỗ. Họ dùng những chiếc thuốn sắt chọc sâu xuống lớp bùn đất để truy tìm gỗ và những vật quý nằm sâu dưới bùn. Ngoài việc người dân ven Hồ Tây lặn mò quan tài đóng bằng gỗ tốt, thu lượm tiểu sành kè bờ chắn sóng giữ đất, thì một thời có cả đội ngũ chuyên lặn mò đồ cổ trong những nghĩa địa dưới đáy Hồ Tây.

Theo lời đồn, nhiều người còn bới được cả hũ vàng trong những chiếc quan tài. Những chiếc vòng vàng, vòng bạc, khuyên tai vàng thì kiếm được rất nhiều. Tuy nhiên, thứ nhiều nhất là chum, lọ, bát đĩa, bình gốm... toàn là những đồ cổ vài trăm năm tuổi. Xưa kia, người giàu chết thường được chia của chôn theo. Sóng Hồ Tây đánh bật mộ, những món đồ cổ này cũng lăn lóc đầy dưới đáy hồ. Giới săn đồ cổ không những mò mẫm, tìm kiếm, mà họ còn bới cả những ngôi mộ chìm dưới lòng đất lên để lấy đồ cổ. Nhiều ngôi mộ đổ kiên cố bằng hợp chất vôi-cát-mật, bên trong có xác ướp, chôn sâu dưới đáy bùn, cũng bị đám săn đồ cổ đào bật lên. Thậm chí, họ dùng cả mìn để đánh bật nắp. Trong những ngôi mộ hợp chất này thường có một số đồ cổ giá trị hoặc vàng bạc, tiền cổ.

Bắt tôm Hồ Tây từ... nghĩa địa?

Dường như đối với tất cả người dân trong nước, khách quốc tế, những người yêu Hà Nội mê ẩm thực đều biết đến món tôm nổi tiếng đặc biệt Hồ Tây. Nhưng ít ai biết được, đặc sản tôm Hồ Tây được bắt từ nghĩa địa. Bà Sinh kể lại, vì nhà bà gần ven hồ, khu nghĩa địa xưa, trước đây người làng thường săn bắt tôm, mỗi mẻ lưới có đến cả tạ tôm dính vào. Nhưng giờ đây, Hồ Tây ô nhiễm rất nặng ở nhiều điểm nên tôm không phát triển được nữa. Mỗi mẻ lưới vét may ra chỉ có một vài ký tôm dính vào lưới mà thôi. Giờ người ta chỉ có thể nhặt nhạnh tôm bằng cách thả rọ bẫy ở những khu vực có nghĩa địa...

Bất cứ buổi chiều tà, hoặc sáng sớm, ai đó đi lang thang quanh Hồ Tây, đến các khu vực có nghĩa địa nằm dưới, có thể gặp nhiều người sống ven hồ lặn ngụp mò tôm. Tại những nghĩa địa này, người ta thả xuống hàng vạn rọ tôm, rồi hàng ngày lội xuống nhấc rọ giũ lấy tôm. Những người mò tôm ở các làng ven hồ thậm chí còn nhấc cả đầu lâu lên để nhặt lấy những con tôm trú ngụ ở bên trong....

Vũ Hà