1
|
nuissc
member
ID 34850
01/02/2008
|
ĐÔI NÉT VỀ ĐẠI THI HÀO NGUYỄN DU. NHÂN KỶ NIỆM 242 NĂM NGÀY SINH CỦA NGUYỄN DU 03/01/1766 --0
Nguyễn Du
(1766-1820)
Hiệu là Tố Như, Thanh Hiên, con Nguyễn Nghiễm, làng Tiên Điền, huyện Nghi Xuân (Nghệ Tĩnh) văn chương vượt hẳn bạn bè, nhưng học vị chỉ là tam trường (tú tài). Nguyễn Du gặp nhiều khó khăn hồi con thanh niên. Mười một tuổi mồ côi cha, mười ba tuổi mất mẹ, suốt đời trai trẻ ăn nhờ ở đâu: hoặc ở nhà anh ruột (Nguyễn Khản), nhà anh vợ (Đoàn Nguyễn Tuấn), có lúc làm con nuôi một võ quan họ Hà, và nhận chức nhỏ: chánh thủ hiệu uý. Do tình hình đất nước biến động, chính quyền Lê Trình sụp đổ, Tây Sơn quét sạch giặc Thanh, họ Nguyễn Tiên Điền cũng sa sút tiêu điều: "Hồng Linh vô gia, huynh đệ tán". Nguyễn Du trải qua 10 năm gió bụi. Năm 1802, ra làm quan với triều Nguyễn được thăng thưởng rất nhanh, từ tri huyện lên đến tham tri (1815), có được cử làm chánh sứ sang Tàu (1813). Ông mất vì bệnh thời khí (dịch tả), không trối trăng gì, đúng vào lúc sắp sửa làm chánh sứ sang nhà Thanh lần thứ hai.
Nguyễn Du có nhiều tác phẩm. Thơ chữ Hán như Thanh Hiên thi tập, Nam trung tạp ngâm, Bắc hành tạp lục. Cả ba tập này, nay mới góp được 249 bài nhờ công sức sưu tầm của nhiều người. Lời thơ điêu luyện, nhiều bài phản ánh hiện thực bất công trong xã hội, biểu lộ tình thương xót đối với các nạn nhân, phê phán các nhân vật chính diện và phản diện trong lịch sử Trung Quốc, một cách sắc sảo. Một số bài như Phản chiêu hồn, Thái Bình mại ca giả, Long thành cầm giả ca đã thể hiện rõ rệt lòng ưu ái trước vận mệnh con người. Những bài viết về Thăng Long, về quê hương và cảnh vật ở những nơi Nguyễn Du đã đi qua đều toát lên nỗi ngậm ngùi dâu bể. Nguyễn Du cũng có gắn bó với cuộc sống nông thôn, khi với phường săn thì tự xưng là Hồng Sơn liệp hộ, khi với phường chài thì tự xưng là Nam Hải điếu đồ. Ông có những bài ca dân ca như Thác lời con trai phường nón, bài văn tế như Văn tế sống hai cô gái Trường Lưu, chứng tỏ ông đã tham gia sinh hoạt văn nghệ dân gian với các phường vải, phường thủ công ở Nghệ Tĩnh.
Tác phẩm tiêu biểu cho thiên tài Nguyễn Du là Đoạn trường tân thanh và Văn tế thập loại chúng sinh, đều viết bằng quốc âm. Đoạn trường tân thanh được gọi phổ biến là Truyện Kiều, là một truyện thơ lục bát. Cả hai tác phẩm đều xuất sắc, tràn trề tinh thần nhân đạo chủ nghĩa, phản ánh sinh động xã hội bất công, cuộc đời dâu bể. Tác phẩm cũng cho thấy một trình độ nghệ thuật bậc thầy.
Truyện Kiều đóng một vai trò quan trọng trong sinh hoạt văn hoá Việt Nam. Nhiều nhân vật trong Truyện Kiều trở thành điển hình cho những mẫu người trong xã hội cũ, mang những tính cách tiêu biểu Sở Khanh, Hoạn Thư, Từ Hải, và đều đi vào thành ngữ Việt Nam. Khả năng khái quát của nhiều cảnh tình, ngôn ngữ, trong tác phẩm khiến cho quần chúng tìm đến Truyện Kiều, như tìm một điều dự báo. Bói Kiều rất phổ biến trong quần chúng ngày xưa. Ca nhạc dân gian có dạng Lẩy Kiều. Sân khấu dân gian có trò Kiều. Hội họa có nhiều tranh Kiều. Thơ vịnh Kiều nhiều không kể xiết. Giai thoại xung quanhi cũng rất phong phú. Tuồng Kiều, cải lương Kiều, phim Kiều cũng ra đời. Nhiều câu, nhiều ngữ trong Truyện Kiều đã lẫn vào kho tàng ca dao, tục ngữ. Từ xưa đến nay, Truyện Kiều đã là đầu đề cho nhiều công trình nghiên cứu, bình luận và những cuộc bút chiến. Ngay khi Truyện Kiều được công bố (đầu thế kỷ XIX) ở nhiều trường học của các nho sĩ, nhiều văn đàn, thi xã đã có trao đổi về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm. Đầu thế kỷ XX, cuộc tranh luận về Truyện Kiều càng sôi nổi, quan trọng nhất là cuộc phê phán của các nhà chí sĩ Ngô Đức Kế, Huỳnh Thúc Kháng phản đối phong trào cổ xuý Truyện Kiều do Phạm Quỳnh đề xướng (1924).
Năm 1965, Nguyễn Du chính thức được nhà nước làm lễ kỷ niệm, Hội đồng hoà bình thế giới ghi tên ông trong danh sách những nhà văn hoá thế giới. Nhà lưu niệm Nguyễn Du được xây dựng ở làng quê ông xã Tiên Điền. Trường viết văn để đào tạo những cây bút mới mang tên ông.
Alert webmaster - Báo webmaster bài viết vi phạm nội quy
|
 |
|
nuissc
member
REF: 279396
01/02/2008
|
TRÍCH MỘT ÐOẠN TRONG TÁC PHẨM TRUYỆN KIỀU CỦA ÐẠI THI HÀO NGUYỄN DU
ÐOẠN "KIỀU GẶP KIM TRỌNG"
245.. Chàng Kim từ lại thý song,
Nỗi nàng canh cánh bên lòng biếng khuây.
Sầu ðong càng lắc càng ðầy,
Ba thu dồn lại một ngày dài ghê.
Mây Tần khóa kín song the,
250.. Bụi hồng lẽo ðẽo ði về chiêm bao.
Tuần trãng khuyết, ðĩa dầu hao,
Mặt mõ týởng mặt, lòng ngao ngán lòng.
Buồng vãn hõi giá nhý ðồng,
Trúc se ngọn thỏ, tõ chùng phím loan.
255.. Mành Týõng phất phất gió ðàn,
Hýõng gây mùi nhớ, trà khan giọng tình.
Vì chãng duyên nợ ba sinh,
Thì chi ðem thói khuynh thành trêu ngýõi.
Bâng khuâng nhớ cảnh, nhớ ngýời,
260.. Nhớ nõi kỳ ngộ vội dời chân ði.
Một vùng cỏ mọc xanh rì,
Nýớc ngâm trong vắt, thấy gì nữa ðâu !
Gió chiều nhý gợi cõn sầu,
Vi lô hiu hắt nhý màu khảy trêu.
265.. Nghề riêng nhớ ít týởng nhiều,
Xãm xãm ðè nẻo Lam Kiều lần sang.
Thâm nghiêm kín cổng cao týờng,
Cạn dòng lá thắm dứt ðýờng chim xanh.
Lõ thõ tõ liễu buông mành,
270.. Con oanh học nói trên cành mỉa mai.
Mấy lần cửa ðóng then cài,
ðầy thềm hoa rụng, biết ngýời ở ðâu ?
Tần ngần ðứng suốt giờ lâu,
Dạo quanh chợt thấy mái sau có nhà.
275.. Là nhà Ngô Việt thýõng gia,
Buồng không ðể ðó ngýời xa chýa về.
Lấy ðiều du học hỏi thuê,
Túi ðàn cặp sách ðề huề dọn sang.
Có cây, có ðá sẵn sàng,
280.. Có hiên Lãm thúy, nét vàng chýa phai.
Mừng thầm chốn ấy chữ bài,
Ba sinh âu hẳn duyên trời chi ðây.
Song hồ nửa khép cánh mây,
Týờng ðông ghé mắt ngày ngày hằng trông.
285.. Tấc gang ðồng tỏa nguyên phong,
Tuyệt mù nào thấy bóng hồng vào ra.
Nhẫn từ quán khách lân la,
Tuần trãng thấm thoắt nay ðà thèm hai.
Cách týờng phải buổi êm trời,
290.. Dýới ðào dýờng có bóng ngýời thýớt tha.
Buông cầm xốc áo vội ra,
Hýõng còn thõm nức, ngýời ðà vắng tanh.
Lần theo týờng gấm dạo quanh,
Trên ðào nhác thấy một cành kim thoa.
295.. Giõ tay với lấy về nhà:
Này trong khuê các ðâu mà ðến ðây ?
Ngẫm âu ngýời ấy báu này,
Chẳng duyên chýa dễ vào tay ai cầm !
Liền tay ngắm nghía biếng nằm,
300.. Hãy còn thoang thoảng hýõng trầm chýa phai.
Tan sýõng ðã thấy bóng ngýời,
Quanh týờng ra ý tìm tòi ngẩn ngõ.
Sinh ðà có ý ðợi chờ,
Cách týờng lên tiếng xa ðýa ýớm lòng:
305.. Thoa này bắt ðýợc hý không,
Biết ðâu Hợp Phố mà mong châu về ?
Tiếng Kiều nghe lọt bên kia:
Sinh rằng: Phác họa vừa rồi,
Phẩm ðề xin một vài lời thêm hoa .
Tay tiên gió táp mýa sa,
Khoảng trên dừng bút thảo và bốn câu .
405.Khen: Tài nhả ngọc phun châu,
Nàng Ban ả Tạ cũng ðâu thế này !
Kiếp tu xýa ví chýa dày,
Phúc nào nhắc ðýợc giá này cho ngang !
Nàng rằng: Trộm liếc dung quang,
410.Chẳng sân bội ngọc cũng phýờng kim môn .
Nghĩ mình phận mỏng cánh chuồn,
Khuôn xanh biết có vuông tròn mà hay ?
Nhớ từ nãm hãy thõ ngây,
Có ngýời týớng sĩ ðoán ngay một lời:
415.Anh hoa phát tiết ra ngoài,
Nghìn thu bạc mệnh một ðời tài hoa .
Trông ngýời lại ngẫm ðến ta,
Một dầy một mỏng biết là có nên ?'
Sinh rằng: Giải cấu là duyên,
420.Xýa nay nhân ðịnh thắng nhiên cũng nhiều .
Ví dù giải kết ðến ðiều,
Thì ðem vàng ðá mà liều với thân !
ðủ ðiều trung khúc ân cần,
Lòng xuân phõi phới chén xuân tàng tàng.
425.Ngày vui ngắn chẳng ðầy gang,
Trông ra ác ðã ngậm gýõng non ðoài .
Vắng nhà chẳng tiện ngồi dai,
Giã chàng nàng mới kíp dời song sa .
ðến nhà vừa thấy tin nhà,
430.Hai thân còn dở tiệc hoa chýa về.
Cửa ngoài vội rủ rèm the,
Xãm xãm bãng lối výờn khuya một mình.
Nhặt thýa gýõng giọi ðầu cành,
Ngọn ðèn trông lọt trýớng huỳnh hắt hiu .
435.Sinh vừa tựa án thiu thiu,
Dở chiều nhý tỉnh dở chiều nhý mê .
Tiếng sen sẽ ðộng giấc hòe,
Bóng trãng ðã xế hoa lê lại gần.
Bâng khuâng ðỉnh Giáp non Thần,
440.Còn ngờ giấc mộng ðêm xuân mõ màng.
Nàng rằng: Khoảng vắng ðêm trýờng,
Vì hoa nên phải ðánh ðýờng tìm hoa .
Bây giờ rõ mặt ðôi ta,
Biết ðâu rồi nữa chẳng là chiêm bao ?
445.Vội mừng làm lễ rýớc vào,
ðài sen nối sáp song ðào thêm hýõng .
Tiên thề cùng thảo một chýõng,
Tóc mây một món dao vàng chia ðôi .
Vầng trãng vằng vặc giữa trời,
450.ðinh ninh hai mặt một lời song song .
Tóc tõ cãn vặn tấc lòng,
Trãm nãm tạc một chữ ðồng ðến xýõng .
Chén hà sánh giọng quỳnh týõng,
Dải là hýõng lộn bình gýõng bóng lồng.
455.Sinh rằng: Gió mát trãng trong,
Bấy lâu nay một chút lòng chýa cam .
Chày sýõng chýa nện cầu Lam,
Sợ lần khân quá ra sàm sỡ chãng ?
Nàng rằng: Hồng diệp xích thằng,
460.Một lời cũng ðã tiếng rằng týõng tri .
ðừng ðiều nguyệt nọ hoa kia .
Ngoài ra ai lại tiếc gì với ai .
Rằng: Nghe nổi tiếng cầm ðài,
Nýớc non luống những lắng tai Chung Kỳ.
465.Thýa rằng: Tiện kỹ sá chi,
ðã lòng dạy ðến dạy thì phải vâng .
Hiên sau treo sẵn cầm trãng,
Vội vàng Sinh ðã tay nâng ngang mày.
Nàng rằng: Nghề mọn riêng tay,
470.Làm chi cho bận lòng này lắm thân !
So dần dây vũ dây vãn,
Bốn dây to nhỏ theo vần cung thýõng .
Khúc ðâu Hán Sở chiến trýờng,
Nghe ra tiếng sắt tiếng vàng chen nhau .
475.Khúc ðâu Tý mã Phýợng cầu,
Nghe ra nhý oán nhý sầu phải chãng !
Kê Khang này khúc Quảng lãng,
Một rằng lýu thủy hai rằng hành vân .
Qua quan này khúc Chiêu Quân,
480.Nửa phần luyến chúa nửa phần tý gia .
Trong nhý tiếng hạc bay qua,
ðục nhý tiếng suối mới sa nửa vời .
Tiếng khoan nhý gió thoảng ngoài,
Tiếng mau sầm sập nhý trời ðổ mýa .
485.Ngọn ðèn khi tỏ khi mờ,
Khiến ngýời ngồi ðó cũng ngõ ngẩn sầu .
Khi tựa gối khi cúi ðầu,
Khi vò chín khúc khi chau ðôi mày .
Ngọn ðèn khi tỏ khi mờ,
Khiến ngýời ngồi ðó cũng ngõ ngẩn sầu .
Khi tựa gối khi cúi ðầu,
Khi vò chín khúc khi chau ðôi mày .
Rằng: Hay thì thật là hay,
490.Nghe ra ngậm ðắng nuốt cay thế nào !
Lựa chi những bậc tiêu tao,
Dột lòng mình cũng nao nao lòng ngýời ?
Rằng: Quen mất nết ði rồi,
Tẻ vui thôi cũng tính trời biết sao !
495.Lời vàng âm lĩnh ý cao,
Họa dần dần bớt chút nào ðýợc không .
Hoa hýõng càng tỏ thức hồng,
ðầu mày cuối mắt càng nồng tấm yêu .
Sóng tình dýờng ðã xiêu xiêu,
500.Xem trong âu yếm có chiều lả lõi .
Thýa rằng: ðừng lấy làm chõi,
Dẽ cho thýa hết một lời ðã nao !
Vẻ chi một ðóa yêu ðào,
Výờn hồng chi dám ngãn rào chim xanh .
505.ðã cho vào bậc bố kinh,
ðạo tòng phu lấy chữ trinh làm ðầụ
Ra tuồng trên Bộc trong dâu,
Thì con ngýời ấy ai cầu làm chi !
Phải ðiều ãn xổi ở thì,
510.Tiết trãm nãm nỡ bỏ ði một ngày !
Ngẫm duyên kỳ ngộ xýa nay,
Lứa ðôi ai ðẹp lại tày Thôi Trýõng .
Mây mýa ðánh ðổ ðá vàng,
Quá chiều nên ðã chán chýờng yến anh .
505.Trong khi chắp cánh liền cành,
Mà lòng rẻ rúng ðã dành một bên .
Mái tây ðể lạnh hýõng nguyền,
Cho duyên ðằm thắm ra duyên bẽ bàng.
Gieo thoi trýớc chẳng giữ giàng,
520.ðể sau nên thẹn cùng chàng bởi ai ?
Vội chi liễu ép hoa nài,
Còn thân ắt lại ðền bồi có khi !
Thấy lời ðoan chính dễ nghe,
Chàng càng thêm nể thêm vì mýời phân .
525.Bóng tàu vừa lạt vẻ ngân,
Tin ðâu ðã thấy cửa ngãn gọi vào .
Nàng thì vội trở buồng thêu,
Sinh thì dạo gót sân ðào býớc ra .
Cửa sài vừa ngỏ then hoa,
530.Gia ðồng vào gởi thý nhà mới sang.
ðem tin thúc phụ từ ðýờng,
Bõ võ lữ thấn tha hýõng ðề huề.
Liêu dýõng cách trở sõn khê,
Xuân ðýờng kíp gọi sinh về hộ tang.
535.Mảng tin xiết nỗi kinh hoàng,
Bãng mình lẻn trýớc ðài trang tự tình.
Gót ðầu mọi nỗi ðinh ninh,
Nỗi nhà tang tóc nỗi mình xa xôi:
Sự ðâu chýa kịp ðôi hồi,
540.Duyên ðâu chýa kịp một lời trao tõ,
Trãng thề còn ðó trõ trõ,
Dám xa xôi mặt mà thýa thớt lòng.
Ngoài nghìn dặm chốc ba ðông,
Mối sầu khi gỡ cho xong còn chầy !
545.Gìn vàng giữ ngọc cho hay,
Cho ðành lòng kẻ chân mây cuối trời .
Tai nghe ruột rối bời bời,
Ngập ngừng nàng mới giãi lời trýớc sau:
ông tõ ghét bỏ chi nhau,
550.Chýa vui sum họp ðã sầu chia phôi !
Cùng nhau trót ðã nặng lời,
Dẫu thay mái tóc dám dời lòng tõ !
Quản bao tháng ðợi nãm chờ,
Nghĩ ngýời ãn gió nằm mýa xót thầm.
555.ðã nguyền hai chữ ðồng tâm,
Trãm nãm thề chẳng ôm cầm thuyền ai .
Còn non còn nýớc còn dài,
Còn về còn nhớ ðến ngýời hôm nay !
Dùng dằng chýa nỡ rời tay,
560.Vầng ðông trông ðã ðứng ngay nóc nhà.
Ngại ngùng một býớc một xa,
Một lời trân trọng châu sa mấy hàng.
Buộc yên quảy gánh vội vàng,
Mối sầu xẻ nửa býớc ðýờng chia hai .
565.Buồn trông phong cảnh quê ngýời,
ðầu cành quyên nhặt cuối trời nhạn thýa .
Não ngýời cữ gió tuần mýa,
Một ngày nặng gánh týõng tý một ngày .
Nàng còn ðứng tựa hiên tây,
570.. Chín hồi vấn vít nhý vầy mối tõ.
Trông chừng khói ngất song thýa,
Hoa trôi trác thắm, liễu xõ xác vàng.
|
|
|
|
nuissc
member
REF: 279868
01/03/2008
|
|
|
|
|
hoang12anh
member
REF: 295652
02/02/2008
|
xin cho toi duoc man phep hoi tac gia bai viet nay mot cau hoi
truyen kieu cua cu Nguyen Du co phai viet bang chu han nom hay la tho luc bat? neu duoc viet bang chu han nom thi ai la nguoi da dich no ra bang tho luc bat?
Vi cach day 240 nam thi chu quoc ngu chua ra doi ma?
Neu co gi sai sot xin tac gia bo qua nhe
chan thanh cam on
|
|
|
|
nuissc
member
REF: 295655
02/02/2008
|
bài sưu tầm trong bách khoa toàn thư đấy .qua đó xem đi.
|
|
|
|
Kí hiệu:
:
trang cá nhân :chủ
để đã đăng
:
gởi thư
:
thay đổi bài
:ý kiến |
|
|
|
|
|
