kiemmap
 member

 REF: 334653
 04/21/2008

             >> xem chủ đề
 
IV.- CẦU NGUYỆN LÀ CHÁNH TÍN HAY MÊ TÍN ?

Trong nhà chùa mỗi khi tụng kinh, mọi Phật sự ðều có cầu nguyện. Sự cầu nguyện này là chánh tín hay mê tín? Câu hỏi này không thể trả lời một chiều, tùy chỗ hiểu biết của mỗi ngýời, sự cầu nguyện là mê tín, cũng là chánh tín.

a) Mê tín

Nếu chúng ta khẳng ðịnh rằng mọi sự cầu nguyện ðều ðýợc toại nguyện, ðó là mê tín. Vì sao? Bởi vì, nếu cầu nguyện mà ðýợc, thì không cần nói ðến nhân quả nghiệp báo. Nếu mọi sự kiện xảy ra ðều do nhân quả thì sự cầu nguyện khó mà toại nguyện. Bởi lẽ, thế gian có kẻ tạo nghiệp lành, ngýời tạo nghiệp dữ. Ngýời tạo nghiệp lành khi phýớc báo ðến thì ðýợc nhý nguyện. Kẻ tạo nghiệp dữ khi nghiệp báo ðến, dù có nguyện cầu cũng khó thoát khỏi quả khổ. Thế thì làm sao dám cố ðịnh cầu nguyện là ðýợc nhý ý. Ngýời chấp cố ðịnh, là sai lầm không hợp lý, nên thuộc mê tín.

b) Chánh tín

Chúng ta chỉ xem cầu nguyện nhý những lời chúc lành là chánh tín. Vì quí kính cha mẹ, quí kính ngýời thân, chúng ta hằng cầu nguyện cho những vị ấy song có ðýợc nhý nguyện hay không, còn tùy thuộc phýớc duyên dày mỏng của những vị ấy. Mặc dù không ðýợc nhý nguyện, cũng nói lên ðýợc lòng hiếu thảo chân thành của chúng ta. Cũng nhý vì hiếu kính những ngýời trýởng thýợng, những bạn bè thân hữu, ðầu nãm mọi ngýời chúc lành cho nhau. Những lời chúc lành này không hẳn thể hiện ðýợc, nhýng cũng nói lên ðýợc lòng quí mến nhau.

Hõn nữa, ngýời tu Phật cầu nguyện với mục ðích phá tan tâm niệm vị kỷ của mình. Bất cứ một Phật sự nào, chúng ta ðều hồi hýớng nguyện cầu cho tất cả chúng sanh ðều thành Phật ðạo. Mới nghe qua dýờng nhý những lời nguyện suông, không thể thực hiện ðýợc. Song trên tinh thần phá ngã, cứ lập tới, lập lui mãi tâm niệm vì tất cả chúng sanh, khiến ngýời ta quên bẵng bản ngã riêng tý của mình. Mọi việc làm ðều không phải vì mình, không ðýợc nghĩ lợi ích riêng cho mình, mà phải vì nhân loại, vì tất cả chúng sanh. Hằng ngày cứ huân tập mãi tâm niệm này, ðến một khi nào ðó, chúng ta không còn thấy bản ngã riêng, ðồng hóa mình và chúng sanh không khác. Thế là chúng ta phá ðýợc chấp ngã và phát tâm ðại từ bi, xem mọi khổ vui của ngýời nhý của chính mình. Hiểu cầu nguyện và ứng dụng cầu nguyện nhý vậy, quả thật là chánh tín.

V.- CHÁNH TÍN

a) Tin nhân quả

Ðứng về chiều thời gian, vạn vật hiện có trong vũ trụ này, không một vật nào thoát ngoài nhân quả mà ðýợc hình thành. Trên tiến trình sanh diệt, quyết hẳn vạn vật từ nhân tiến ðến quả, từ quả trở lại nhân. Nhân quả, quả nhân xoay vần không dứt. Ðó là hiện tuợng sanh hóa trên cõi nhân gian. Nghiệm xét thấu ðáo, chúng ta không thấy có một vật gì không nhân mà có, ngẫu nhiên mà thành. Thấy rõ lý nhân quả, chúng ta khéo uyển chuyển cái xấu trở thành tốt, cái dở trở thành hay. Thấy rõ lý nhân quả, chúng ta nắm chắc quyền tự chủ, tạo dựng týõng lai týõi ðẹp cho chính mình. Lý nhân quả vừa là khoa học vừa là sức mạnh chuyển tiến của con ngýời. Tìm hiểu týờng tận lý nhân quả là ngýời thông minh. Biết ứng dụng lý nhân quả là con ngýời tiến bộ. Khảo sát theo nhân quả là lý luận chặt chẽ, là hiểu biết thấu ðáo. Cho nên nghiệm xét lý nhân quả týờng tận rồi, chúng ta tin týởng là chánh tín.

b) Tin nhân duyên

Ðứng về mặt không gian, vạn vật trong vũ trụ ðều do nhân duyên hợp thành. Không một vật nào do một ðõn vị làm nên, mà phải nhiều ðõn vị hợp lại mới thành hình. Chính thế, lý nhân duyên thích ứng với tinh thần phân tích của khoa học hiện nay. Nếu sự vật do một ðõn vị làm nên thì còn gì phân tích. Bởi nhiều ðõn vị hợp thành một vật thể, ngýời ta mới phân tích chia ra nhiều ðõn vị, nhiều loại. Nhỏ nhất nhý một nguyên tử, ngýời ta phân tích trong ðó vẫn có nhiều phần hợp thành, huống là những vật thể to tát. Do ðó, chúng ta thấy rõ lý nhân duyên nhà Phật nói, là một lẽ thật, ðúng với tinh thần khoa học hiện thời. Hiểu ðýợc lý nhân duyên, chúng ta phá tan cái chấp lầm vô nhân và nhất nhân. Hiểu ðýợc lý nhân duyên, chúng ta thấy rõ muôn vật trên thế gian có sự liên quan chằng chịt với nhau. Chúng ta không thể tách một cá thể ðứng ngoài tập thể, một cá nhân ðứng ngoài nhân loại. Ðây là lý do khiến dẹp ðýợc quan niệm cá nhân ích kỷ. Chúng ta tích cực xây dựng nên hạnh phúc chung cho nhân loại, không riêng của một cá nhân. Tin lý nhân duyên là tin bằng trí tuệ, bằng khoa học, cho nên chánh tín.

VI.- LỢI ÍCH CHÁNH TÍN

a) Trí tuệ

Nhận rõ lý nhân quả, lý nhân duyên là tác dụng của trí tuệ. Chính do nhận xét thấu ðáo, phân tích rành mạch, khiến trí tuệ càng ngày càng phát triển. Nếu một ðối týợng trýớc mắt, chúng ta cứ thầm nhận là tự nhiên nó có, do tạo hóa làm nên, thế là còn gì phải nhận xét, phải phân tích. Cứ thế mãi, trí tuệ sẽ cùn mằn, không thể nào bén nhạy ðýợc. Ðó là cái cớ khiến ngýời ta lýời suy xét, lâu ngày trở thành tâm trí ù lỳ chai cứng. Ngýời Phật tử phải sống bằng trí tuệ, nên thấy rõ vạn vật sanh thành hoại diệt ðều nằm trong hệ thống nhân quả, nhân duyên. Sự vật hiện có mà không do nhân quả, nhân duyên là phi lý luận, phản khoa học. Vì thế ngýời chánh tín là ngýời thực tế, khoa học, nhận xét bằng trí tuệ.

b) Chịu trách nhiệm

Thâm ðạt lý nhân quả nhân duyên, ngýời ấy sẽ nhận lấy trách nhiệm nên hý, hay dở, tốt xấu ðều do mình. Mình là chủ ðộng gây thành nhân tốt, tạo ra duyên lành. Mọi việc ðều không ðýợc tốt lành là do mình không chịu gây tạo, ðây là lỗi tại mình nào phải tại ai. Biết thế, chúng ta không trốn tránh, không kêu than, trái lại can ðảm chấp nhận ðể rồi xoay chuyển. Bởi nhận rõ nhân quả nhân duyên, chúng ta xét một sự kiện xảy ra tốt xấu, phát xuất từ nhân nào, hội ðủ nhân duyên gì mới xảy ra nhý thế. Thế thì dù có việc dở việc hay, chúng ta ðều thấy rõ không lầm. Chúng ta nỗ lực cố gắng tạo ðiều kiện ðể chuyển ðổi nó. Chịu trách nhiệm ðể chuyển ðổi, không phải chịu trách nhiệm ðể thông qua, ðó là tinh thần của ngýời chánh tín.

c) Tự tín

Biết rõ dở hay do mình, quả thật mình là chủ nhân của mọi thành bại. Ðau khổ an vui, chính mình là ngýời tạo ra. Ngày mai týõi sáng, ngày mai tối tãm, ta là ngýời chủ ðộng. Do thấu hiểu lý nhân quả nhân duyên, con ngýời sẽ có sức tự tín mãnh liệt. Nhờ sức tự tín, con ngýời mới cố gắng chuyển ðổi, výõn lên trong mọi lãnh vực. Một dân tộc có ðức tự tín, không bao giờ cam chịu khuất phục, chậm tiến. Có tự tín là có một sức mạnh phi thýờng. Có tự tín, sự tu hành mới không thối chuyển.

VII.- KẾT LUẬN

Mê tín và chánh tín là hai con ðýờng tối sáng khác nhau. Nếu ði bên tối là không thấy bên sáng, nếu ði bên sáng thì không kẹt trong tối. Ðạo Phật chủ trýõng chánh tín, không bao giờ chấp nhận mê tín. Do vì ngýời truyền ðạo không thông lý ðạo, nên ghép những tập tục thế gian vào trong ðạo, khiến ngýời ta hiểu lầm ðạo Phật mê tín. Bản chất của ðạo Phật là trí tuệ, là giác ngộ, làm sao dung nạp ðýợc mê tín. Nếu ngýời ta thấy trong chùa chiền hiện nay còn những hiện týợng mê tín, vội phê bình ðạo Phật mê tín. Ðây là những oan tình của ðạo Phật. Tất cả những kinh Phật không có nói những việc mê tín ấy, chẳng qua một số ngýời vì tùy tục, vì thiếu hiểu Phật pháp vẽ bày ấy thôi.

Ngýời học Phật chân chánh phải gan dạ loại bỏ những tập tục sai lầm ấy, can ðảm dứt khoát ðập tan mọi tệ ðoan làm suy giảm giá trị Phật pháp. Có khi dẹp bỏ những ðiều ðó, có thể thiệt thòi chút ít quyền lợi của mình. Song chúng ta cýõng quyết vì chánh pháp, chớ không vì lợi dýỡng, vì ðýa ngýời ra khỏi ðýờng mê, không vì sợ mất mát bản ðạo. Ðýợc thế, chúng ta mới xứng ðáng là ngýời lãnh ðạo tín ðồ, mới không hổ thẹn là hàng Tãng Bảo.

-ooOoo-



 

 kiemmap
 member

 REF: 334652
 04/21/2008

             >> xem chủ đề
 
d) Xin xãm, bói quẻ:

Xin xãm bói quẻ là một việc làm cầu may. Rủi may là ðiều xảy ra không có duyên cớ. Phó thác hành ðộng của mình, cho ðến phó thác cả ðời mình vào chỗ không có duyên cớ, thật là tệ hại. Thánh, Thần có rảnh ðâu mà ngồi sẵn trên bàn ðể ứng hiện trong xãm quẻ cho quí vị. Nếu ngýời xin xãm bói quẻ có trúng, chẳng qua phýớc nghiệp, lành dữ của mình mà hiện ra. Nhý sách nói: "Phýớc chí tâm linh, họa lai thần ám." Nghĩa là ngýời gặp lúc phýớc ðến thì giở quẻ ra ðều tốt, khi họa lại thì rút lá xãm nào cũng xấu. Thế là tốt xấu tại mình, không phải tại xãm quẻ. Chúng ta cứ sửa mình cho tốt thì mọi việc ðều tốt, ði xin xãm bói quẻ làm gì? Xin xãm bói quẻ chỉ khiến chúng ta lo sợ thêm. Ca dao Việt Nam có câu:

Tay cầm tiền quý bo bo
Ðem cho thầy bói mang lo vào mình.

Làm việc không lợi ích, lại tốn hao tiền bạc, mang lo sợ vào lòng, không phải mê tín là gì?

e) Cúng sao xem hýớng

Lệ cúng sao hạn, thật là lạc hậu lỗi thời, sao là những hành tinh cách xa chúng ta bao nhiêu ngàn cây số. Nó là cái gì mà chúng ta phải cúng! Tục lệ các chùa quê, vào ngày mùng chín tháng giêng là cúng sao hội. Ngýời Phật tử nào không gửi tên cúng sao, xem nhý nãm ấy không ðýợc bảo ðảm an ninh. Song ngýời chủ cúng sao cho quí vị, có bảo ðảm an ninh chýa? Có lẽ quí vị ấy quên ghi tên mình trong bài sớ cúng sao chớ gì? Thật là vô lý, ðạo lý nhân quả ðức Phật dạy rành rành trong kinh, mà ngýời ta bất chấp. Thân tổng báo của chúng ta có lẫn lành với dữ, khi nhân lành ðến thì hýởng quả lành, khi nhân dữ ðến thì chịu quả dữ, không thể chạy trốn ðýợc. Chỉ có tạo nhân lành nhiều, khi quả dữ ðến sẽ nhẹ ði hay giảm bớt. Ví nhý trýớc kia chúng ta ðã làm khổ một ngýời, vì lúc ðó họ thiếu khả nãng trả thù nên dýờng nhý thông qua. Ðến lúc nào ðó, họ ðủ ðiều kiện trả thù, nếu chúng ta không ðýợc nhiều ngýời thýõng che chở thì, quả ðó sẽ ðúng với nhân kia. Ngýợc lại, nếu chúng ta ðýợc quá nhiều ngýời ủng hộ che chở, quả phải trả sẽ nhẹ hoặc giảm mất cũng có. Bởi thế nên, sợ quả khổ không gì hõn, chúng ta phải tạo nhân vui. Không nên cúng sao cúng hạn ðể cầu ðýợc an vui là ðiều phi lý.

Xem hýớng cất nhà, xây bếp cũng là một lối mê tín. Có lắm ngýời trong nhà chồng vợ bất hòa, con cái ngỗ nghịch, liền rýớc thầy ðến xem hýớng sửa cửa, ðổi bếp. Nếu cửa và bếp biết nói, sẽ cãi lại với bà chủ nhà rằng: "Cãi lẫy nhau tại ông bà không biết nhýờng nhịn nhau, chúng tôi có tội lỗi gì mà phải dời chỗ này ðổi chỗ kia?" Những việc làm này ðủ nói lên ngýời ta trốn tránh trách nhiệm, không bao giờ dám nhìn thẳng những sái quấy lỗi lầm của mình, tìm cách ðổ lỗi cho cái gì mà không thể cãi lý ðýợc với họ. Nhý thế dù họ có sửa ðổi trãm ngàn lần, lộn xộn vẫn lộn xộn, bất an vẫn bất an. Vì cái chủ ðộng trong việc bất an ấy, có chịu sửa ðổi ðâu. Thế nên, ngýời học ðạo phải thấy rõ chỗ vô lý này, không nên lầm lẫn một cách tối dốt nhý vậy.

g) Ðốt giấy tiền vàng mã

Tục ðốt giấy tiền vàng mã lại là việc vô lý trên vô lý. Không thể ngýời có ðôi chút nhận xét, lý luận mà chấp nhận việc ấy ðýợc. Chính trên thế gian này, ðồng tiền của nýớc này mang sang nýớc khác còn khó ðýợc chấp nhận, huống là nhân gian in, xuống âm phủ xài, có lý lẽ gì tin ðýợc. Những chiếc lầu bằng giấy, quần áo bằng giấy, làm xong ðốt gởi xuống âm phủ cho thân nhân dùng, quả là việc làm phí của vô ích. Thử hỏi thân nhân họ là cái gì mà chờ ðốt quần áo gởi xuống. Họ ðều là ðồ vô chủ cô hồn hết sao? Hay họ ðã theo nghiệp lành dữ mà sanh nõi khác? Nếu là Phật tử còn không ai biết rõ Phật dạy: "Chúng sanh tùy nghiệp thiện ác, theo ðó thác sanh nõi cõi lành cõi dữ." Thân nhân chúng ta chết cũng theo nghiệp thọ sanh, chớ ðâu ngồi chờ chúng ta gởi nhà cửa áo quần xuống xài. Nhý thế, việc làm ấy vừa trái ðạo lý, vừa phí tổn tiền bạc vô ích. Ngýời Phật tử không bao giờ chấp nhận việc làm mù quáng ấy.

III.- TAI HẠI MÊ TÍN

a) Quàng xiên khờ khạo

Ngýời mê tín theo quỉ thần là tin một cách quàng xiên không có cãn cứ, không có lý luận, tin býớng tin càn, mất hết lý trí, trở thành con ngýời khờ khạo. Ðó là hình ảnh những ngýời tin vào ông ðồng bà bóng, xác cô xác cậu tạo nên. Tại sao họ nhý thế? Bởi vì họ gởi gấm tâm hồn vào sự huyền bí, vào thế giới vô hình, họ mất hết trí thông minh thực tế. Có khi họ gần nhý ngýời ðiên nói lảm nhảm một mình, hoặc nói những việc ðâu ðâu vô cãn cứ...

b) Bị cột trói, ích kỷ, tàn nhẫn

Ngýời mê tín vào lịch số, ngày giờ, là kẻ bị cột trói một cách thảm hại. Họ không bao giờ dám quyết ðịnh, một việc làm thích hợp với thời biểu hiện tại. Họ ðợi giờ lịch xem giờ tốt hay xấu, ngày lành hay dữ. Thế rồi họ bị chết khô trong cái rọ ngày giờ. Bởi quen lựa ngày giờ tốt xấu, nên họ trở thành con ngýời ích kỷ dễ sợ. Có những việc ðáng làm ngay lúc ðó ðể giúp ngýời, họ lại sợ giờ xấu rồi không chịu làm. Cho ðến việc ma chay cha mẹ, họ vẫn lựa ngày tốt, giờ tốt ðể lợi cho con cháu họ, không nghĩ gì ðến ngýời chết. Có khi còn dùng thuật trấn ếm, nếu cha mẹ họ chết nhằm ngày trùng. Thật là tàn nhẫn, họ không còn chút tình thýõng ðối với ngýời chết. Mọi việc ma chay, chọn lựa ngày giờ, họ ðều một bề vì họ. Những ngýời ấy lúc nào họ cũng nõm nớp lo sợ, trên ðầu trên cổ họ ðã cột sẵn trãm ngàn mối dây nãm tháng ngày giờ, không cho họ thong thả một phút giây nào.

c) Khiếp nhýợc mất tự tín

Ngýời tin vào bói xãm, sao hạn... là con ngýời khiếp nhýợc mất tự tín. Bởi không tự tín nên làm việc gì họ cũng phải ði hỏi thần, hỏi thánh. Họ lo âu, sợ hãi nãm nào gặp sao La Hầu, Kế Ðô. Nhân lành họ không chịu tạo, nhân dữ không chịu tránh, mà một bề sợ sao sợ hạn, quả là những con ngýời mù mịt, tối tãm. Họ sợ những cái không ðáng sợ, họ cầu những ðiều không thể cầu, thật là oái ãm vô lý. Ngýời Phật tử thấy rõ lẽ tà chánh ấy, can ðảm quãng ði những tệ tục sai lầm, mới có thể sống với tinh thần ðạo giác ngộ.



 

 kiemmap
 member

 REF: 334651
 04/21/2008

             >> xem chủ đề
 
VI. THOÁT LY LUÂN HỒI

Ðạo Phật giải rõ lý luân hồi, nhýng không phải ðể mãi chịu luân hồi. Biết luân hồi týờng tận rồi, Phật chỉ ra con ðýờng thoát ly luân hồi. Ðúng nhý ý nghĩa biết khổ, chúng ta mới tìm cách thoát khổ. Luân hồi là vòng loanh quanh lẩn quẩn, nhào ði lộn lại không thể thoát ra. Chấp nhận trong vòng quanh quẩn ðó, do ngýời không tìm ðýợc manh mối thoát ra, hoặc không ðủ khả nãng ðể thoát ra. Nhý các nhà khoa học phát minh ðýợc sức hút của trái ðất, mọi vật cam chịu trong vòng vọt lên rớt xuống, không sao thoát ra ngoài ðýợc. Nhýng cũng các nhà khoa học chế phi thuyền ðủ khả nãng vọt ra ngoài vòng hút của trái ðất, ði thám hiểm các hành tinh khác. Biết rõ sức hút của trái ðất rồi, mới chế ðýợc phi thuyền vọt ra ngoài sức hút. Cũng thế, Phật giải rõ lý luân hồi rồi, mới dạy phýõng pháp thoát ly luân hồi. Mục ðích của ðạo Phật là thoát ly sanh tử luân hồi, không chấp nhận sự loanh quanh trong vòng sanh tử. Còn trong sanh tử dù dài ngắn khổ vui , ðạo Phật ðều kết luận là ðau khổ, vì cùng một số phận vô thýờng. Chỉ thoát ðýợc luân hồi mới là an vui giải thoát.

VII. KẾT LUẬN

Ðạo Phật nói lý luân hồi cũng là phát minh một sự thật của vạn vật và con ngýời. Vì ðối týợng của ðạo Phật là con ngýời, nên chung qui ðặt nặng về sự luân hồi của con ngýời. Con ngýời nhận hiểu thấu ðáo về lý luân hồi, nếu họ không có khả nãng thoát khỏi luân hồi, tự mình chọn lựa cuộc luân hồi an vui và thoải mái. Nếu họ có khả nãng thoát ly luân hồi, do hiểu luân hồi tiến tu ðạo giải thoát. Biết ðýợc lý luân hồi, chúng ta biết ðýợc lẽ công bằng của con ngýời, cũng nhận lấy sự tự do cãn bản nõi chúng ta. Mọi mê tín ỷ lại ðều tiêu tan, do biết ta là ngýời quyết ðịnh thân phận của mình. Tất cả oán hờn tủi hận ðều sạch hết, vì có ai áp ðặt sự ðau khổ cho mình mà than thở. Quả chúng ta là con ngýời ðộc lập tự do của chính mình trong hiện tại và vị lai. Dù chýa giải thoát, biết ðýợc lý luân hồi, chúng ta cũng sáng suốt và an ổn ngay trong ðời sống này. Mọi týõng lai ðều nằm trong tay chúng ta, chúng ta trọn quyền chọn lấy một týõng lai nào theo sở thích của mình.

-ooOoo-

HoÌa Thýõòng Thanh TýÌ

 

 kiemmap
 member

 REF: 334650
 04/21/2008

             >> xem chủ đề
 
V. TẤT YẾU CỦA LUÂN HỒI

Tạo nghiệp là nhân, thọ báo là quả. Tất yếu của sự luân hồi là nhân quả. Lãn lộn trong ba cõi sáu ðýờng ðều tùy thuộc nhân quả. Mình ðã gây nhân nhất ðịnh mình phải chịu quả, quả khổ quả vui là do gây nhân khổ vui. Nhân quả là lẽ công bằng chân thật, bởi mỗi cá nhân gây tạo khác nhau, nên sự thọ nhận cũng sai biệt. Sự công bằng từ nhân ðến quả, không phải sự công bằng do ai khác áp ðặt cho mình. Nếu do kẻ khác áp ðặt cho mình là ðã bất công rồi. Ngày nay chúng ta tạo nhân, ngày mai chúng ta thọ quả, thật là rõ ràng rành mạch biết bao. Song nói tới nhân quả là cãn cứ trên thời gian suốt cả quá khứ hiện tại vị lai, trong quá khứ có cái gần có cái xa, vị lai cũng thế, khiến có những kết quả xảy ðến mà ðýõng sự không bao giờ nhớ. Lại có những sự kiện gây nhân mà không thấy kết quả. Do ðó nhân quả trở thành rắc rối khó khãn, ngýời ta khó tin khó nhận. Nhýng sự thật lúc nào cũng thật, bởi khả nãng nhớ hiểu của con ngýời quá giới hạn, nên có những thắc mắc thế thôi. Nếu ngýời nhận hiểu sâu về lý nhân quả thì cuộc sống này ðã có tiêu chuẩn nhắm ðến và an ổn vô cùng. Vì mọi kết quả hiện chịu trong ðời ðều do nhân gây ra từ thuở trýớc, nên khổ không oán hờn, vui không ngạo mạn. Mình làm mình chịu, chỉ quí ngang ðây phải chọn lấy nhân tốt mà làm, ðể mai kia khỏi phải thọ quả ðau khổ, cho nên trong kinh nói: "Bồ-tát sợ nhân, chúng sanh sợ quả." Kẻ trí thì sợ nhân, ngýời ngu thì sợ quả. Do cái nhìn thấu suốt và cái nhìn nông cạn, nên có chia Bồ-tát và chúng sanh. Nhân có thiện ác thì quả cũng có khổ vui.

Những kẻ gây tạo nghiệp ác, ắt phải thọ quả khổ trong ba ðýờng dữ, ðịa ngục ngạ quỉ súc sanh. Nghiệp ác là mình làm cho kẻ khác khổ, cân xứng với nhân mình gây, thọ quả khổ một nõi trong ba ðýờng dữ. Nhân khổ có khi không thành quả, do nửa chừng mình biết hối cải, hoặc chuyển ðổi. Nhân khổ nhất ðịnh thọ quả khổ, do sự nuôi dýỡng một cách sung mãn. Ví nhý có ngýời uống rýợu mà không ghiền, vì họ biết giới hạn chừa bỏ. Có ngýời uống rýợu nhất ðịnh phải ghiền rýợu, vì họ mãi tiếp tục và say mê. Có nhân khổ mà không thọ quả khổ, hoặc nhất ðịnh phải thọ quả khổ, cũng nhý thế.

Ngýời gây tạo nghiệp thiện ắt thọ quả vui trong cõi ngýời, cõi a-tu-la và cõi trời. Cân xứng với nghiệp lành mình ðã tạo, nhiều ít cao thấp, kết quả cũng có hõn kém thấp cao. Có khi ngýời tạo nghiệp lành mà không ðýợc quả lành, hoặc ngýời tạo nghiệp lành nhất ðịnh hýởng quả lành. Ví nhý, một số sinh viên vào học y khoa, có ngýời không ðủ khả nãng học hoặc lýời biếng học, nên tuy học y khoa mà không kết quả thành bác sĩ. Có ngýời ðủ khả nãng lại cần cù học tập, nhất ðịnh một ngày kia sẽ thành bác sĩ. Từ nhân ðến quả còn cần có những sự kiện trợ giúp ðầy ðủ mới ðýợc viên mãn. Không thể có nhận ðịnh tất nhiên rằng có nhân là có quả. Bởi vì thời gian từ nhân ðến quả là giai ðoạn biến ðộng, hoặc ðýợc tãng trýởng, hoặc bị tiêu mòn, tùy theo những sự kiện trợ giúp. Biết thế, chúng ta có thể chuyển nhân xấu thành tốt, hoặc nhân tốt trở ra xấu.

Sự tất yếu của luân hồi tùy thuộc nhân quả, không có kẻ nào khác áp ðặt khổ vui cho chúng ta, cũng không có bàn tay nào lôi kéo chúng ta phải ði ðýờng này hay lối khác, mọi sự kết quả ðều cân xứng với nhân mình gây tạo. Nắm vững yếu tố này, mới thấy chúng ta trọn quyền ðịnh ðoạt số phận của chúng ta. Nếu cuộc ðời của chúng ta hiện nay ðýợc týõi sáng hay ðen tối, ðều do sự khéo léo hay vụng về của ta ngày xýa. Can ðảm nhận lấy trách nhiệm của mình, không oán trách kêu ca, không than thân tủi phận. Chúng ta gan dạ trong cuộc sống hiện tại, song phải khôn ngoan chọn lấy lối ði ở ngày mai.



 

 kiemmap
 member

 REF: 334649
 04/21/2008

             >> xem chủ đề
 
Tóm lại, tứ ðại tụ họp quân bình nhau là con ngýời sống khỏe mạnh, nếu thiếu quân bình là ốm ðau, phân tán thì tử vong. Trong khi tứ ðại tụ họp trong thân này luôn luôn biến chuyển tuần hoàn, không ðýợc ngãn trệ ứ ðọng. Vừa bị ngãn trệ ứ ðọng là thân này nguy ngập. Sự biến chuyển tuần hoàn của tứ ðại trong thân con ngýời gọi chung là vật chất luân hồi. Sở dĩ nói luân hồi vì biến chuyển mà không phải mất hẳn.

* Tinh thần luân hồi (tâm sở luân hồi): Phần tinh thần của chúng ta luôn luôn thay ðổi bất thýờng, không bao giờ ðứng yên ở một vị trí. Những thứ buồn vui, yêu ghét, thýõng giận, lành dữ, phải quấy... thýờng thay mặt ðổi mày nhý trên sân khấu. Có khi chúng ta hiền lành nhý ông Phật, có lúc giận dữ nhý con cọp ðói. Nhiều lúc vui vẻ yêu thýõng, lắm khi bực bội thù ðịch. Những tâm trạng ðổi thay không lýờng ðýợc, chính tự thân chúng ta cũng không ýớc ðoán nổi tâm trạng của mình sẽ xảy ra những cái gì. Sự buồn vui thýõng ghét ðổi thay thãng giáng nõi nội tâm chúng ta gọi là luân hồi.

Nói chung nõi con ngýời chúng ta, hai phần vât chất lẫn tinh thần ðều là týớng trạng luân hồi. Sự luân hồi của chúng là sự hoạt ðộng sống còn của ta. Biết rõ vật chất tinh thần chỉ ðổi thay hình týớng trạng thái, chớ không một vật nào mất. Nếu thấy mất, chẳng qua do cái nhìn cạn cợt nông nổi mà kết luận nhý thế. Thực thể của nó là "biến thiên mà bất diệt", thấy ðến chỗ tận cùng ấy, mới khỏi nghi ngờ về lý luân hồi. Sự luân hồi ngay trong thân hiện tại này là hiện tại luân hồi . Ðến sự tụ lại tan ra, tan ra tụ lại của thân con ngýời là luân hồi ðời này sang ðời khác.

Mọi sự tụ tán ðều tùy duyên khiến hình týớng trạng thái ðổi khác. Ví dụ nýớc do duyên nóng bốc thành hõi, gặp duyên lạnh cô ðọng thành khối. Sự biến thái này ðều do duyên quyết ðịnh. Duyên quyết ðịnh cho sự luân hồi của con ngýời là gì? Là nghiệp. Nghiệp là ðộng cõ chánh yếu trong cuộc luân hồi của con ngýời.

IV.- ÐỘNG CÕ LUÂN HỒI

Nghiệp là hành ðộng từ thân tâm con ngýời tạo thành. Khi thành nghiệp rồi nó thúc ðẩy dẫn dắt con ngýời ðến chỗ thành quả của nó. Chính nó là ðộng cõ quan yếu ðẩy mãi trong vòng luân hồi không dừng của tất cả chúng sanh. Cõ quan tạo nghiệp có ba thứ, thân miệng và ý. Nói ðến nghiệp là nói ðến sự toàn quyền quyết ðịnh nõi mọi ngýời chúng ta. Không ai tạo nghiệp thế cho chúng ta, cũng không ai có thể thay thế nghiệp cho chúng ta. Chính chúng ta là chủ nhân tạo nghiệp, cũng là chủ nhân thọ báo. Trọng trách của mọi sự khổ vui hiện tại và mai sau ðều do chúng ta quyết ðịnh. Chủ trýõng nghiệp là chủ trýõng giành lại toàn quyền cho con ngýời. Chúng ta là chủ nhân của chúng ta hiện tại và vị lai. Không phải một ðấng Thýợng ðế hay một tha nhân nào khác tạo thành một cuộc sống an vui hay ðau khổ cho chúng ta, mà chính do thân miệng ý của chúng ta trong quá khứ cũng nhý hiện tại gây nên. Chúng ta thừa nhận nghiệp do mình tạo ra, ðã týớc hết mọi quyền nãng của các ðấng thiêng liêng, của ðịnh mạng, của týớng số và của rủi may. Nghiệp là hành ðộng, là thói quen nên có thể chuyển ðổi, chỉ cần nỗ lực và bền chí. Nghiệp có nghiệp thiện và nghiệp ác.

a/ Nghiệp ác: Nghiệp ác là hành ðộng làm cho ngýời khổ và mình khổ, hoặc ở hiện tại hay ở vị lai. Hành ðộng này do ba cõ quan tạo nên: thân, miệng, ý.

- Thân làm ác: Ðể cho thân buông lung thích hành ðộng giết hại sanh mạng ngýời, hoặc thích trộm cýớp tài sản ngýời, hoặc ðắm say dâm dật trái phép, là nghiệp ác của thân. Vì hành ðộng này làm cho ngýời khổ và mình khổ, nếu hiện tại chýa ðến thì vị lai cũng chịu.

- Miệng làm ác: Miệng ýa nói lời dối trá, lời ác ðộc, lời ly gián, lời thêu dệt, là nghiệp ác của miệng. Vì những lời nói này khiến ngýời nghi ngờ bực tức ðau khổ mang tai họa, nên hiện tại hoặc vị lai mình cũng phải nhận lấy hậu quả ðau khổ ấy.

- Ý làm ác: Si mê, tham lam, nóng giận là nghiệp ác của ý. Chính nó là ðộng cõ thúc ðẩy thân làm ác, miệng nói ác. Bản thân nó thì chýa làm hại ðýợc ai, song do nó khiến thân sát phạt ngýời, miệng chửi bới nguyền rủa ngýời. Thân miệng mà không cộng với tham sân si thì tự nó không có lỗi lầm gì. Thế nên, tuy nói ba cõ quan tạo nghiệp, mà ý là cõ quan hệ trọng hõn cả, nó là chủ ðộng của hai cõ quan kia.

b/ Nghiệp thiện: Những hành ðộng ðem lại sự an ổn vui vẻ cho ngýời và mình là nghiệp thiện. Sự an ổn vui vẻ chẳng những có trong hiện tại mà còn ðến vị lai. Cũng do ba cõ quan tạo thành nghiệp thiện: thân, miệng, ý.

- Thân làm lành: Thân không giết hại ngýời, không trộm cýớp tài sản ngýời, không dâm dật phi pháp là nghiệp thiện của thân. Tại sao không làm ba việc ấy là thiện? Bởi vì con ngýời quí nhất là sanh mạng, chúng ta không hại sanh mạng họ thì họ ðến với chúng ta một cách an ổn không sợ sệt. Thứ yếu là tài sản, con ngýời tự thấy tài sản là huyết mạch của họ, chúng ta nhất quyết không trộm cýớp thì, họ ðến với chúng ta cũng nhý chúng ta ðến với họ, ðều ðýợc an vui không hồi hộp lo âu về mất của. Hạnh phúc của gia ðình là vợ chồng hòa thuận tin yêu trinh bạch với nhau, nếu vợ hay chồng có tình ý riêng tý với ai là gia ðình mất hạnh phúc. Chúng ta giữ gìn không theo sự dâm dật phi pháp, ðến với gia ðình ai họ ðều an ổn vui vẻ không nghi ngờ sợ sệt chi cả. Gìn giữ ba ðiều này, chúng ta ðã ban sự an ổn vui týõi cho bao nhiêu ngýời rồi, cũng chính là ðem lại sự an ổn vui týõi cho gia ðình chúng ta.

- Miệng làm lành: Miệng không nói dối trá, không nói ác ðộc, không nói ly gián, không nói thêu dệt là miệng làm nghiệp lành. Vì sao? Bởi vì, nói dối trá khiến ngýời nghi ngờ mất niềm tin, ðã không tin nhau làm gì có thýõng mến. Thế nên nói dối là cãn bản khiến con ngýời mất hết tình thýõng. Nói ác ðộc khiến ngýời nghe sanh phẫn nộ bực dọc ðau khổ. Nói ly gián làm cho thân thuộc họ phải chia lìa, tạo thành cái khổ ái biệt ly. Nói thêu dệt là tô ðiểm không ðúng chân lý, khiến ngýời không tìm ra ðýợc lẽ thật. Chúng ta quyết ðịnh gìn giữ miệng không nói bốn ðiều trên là tạo ðýợc tình thân giữa mình và ngýời, ðem lại cho mọi ngýời sự an ổn, bảo vệ ðýợc tình thân của ngýời, giúp cho ngýời dễ nhận ra lẽ thật. Thế là, chúng ta ðã tạo ðiều kiện tốt ðẹp cho xã hội biết mấy.

- Ý làm lành: Ý không có tham sân si là ý làm nghiệp lành. Chúng ta thýờng thấy mọi sự bất bình ðổ vỡ ðều phát nguồn từ tham sân si. Nếu chúng ta không ðể cho tham sân si dẫn dắt hoành hành thì cả cuộc ðời chúng ta ðýợc an ổn, cũng là nguồn an ổn cho mọi ngýời. Ba thứ này gọi là tam ðộc, vì nó gây ðau khổ cho mình và ngýời không thể lýờng trýớc ðýợc. Ngýời nào kềm cýõng giữ thắng ðýợc nó, bảo ðảm ðýợc một ðời sống an lành, cũng bảo vệ ðýợc an ninh trật tự cho mọi ngýời. Ngýợc lại, kẻ nào buông cýõng thả thắng nó sẽ lôi ðời họ vào hố sâu nguy hiểm, cũng gây họa hại cho khách bàng quan không ít. Thế nên, không cho tham sân si nổi dậy là gìn giữ sự an ổn vẹn toàn cho mình và mọi ngýời.

c/ Khả nãng của nghiệp: Nghiệp là cái không có hình týớng mà có khả nãng ðáng kể. Ví nhý gió, tuy không thấy hình týớng mà nó thổi ðất nýớc ðều lung lay. Nghiệp cũng thế, bình thýờng chúng ta không thấy nó, mà nó lôi chúng ta ði khắp nẻo luân hồi. Sở dĩ nó có khả nãng mạnh mẽ nhý vậy là do tập quán lâu ngày. Nhý ngýời tập hút thuốc, buổi ðầu khói thuốc chỉ cảm thấy khó chịu, nhýng tập lâu ngày thành ghiền, khi ghiền rồi với giá nào cũng phải tìm cho có nó. Thử hỏi cái ghiền ấy hình týớng ra sao, mà ðiều khiển con ngýời một cách mãnh liệt nhý thế? Quả thật không ai biết týớng mạo của nó, nhýng khi nó ðòi hỏi, ngýời ta phải chạy ngýợc chạy xuôi tìm cho ra thuốc hút. Bệnh ghiền rýợu khả nãng còn mạnh hõn, từ những hớp rýợu cay xé mồm, tập mãi thành quen, bắt ðầu ghiền rýợu. Khi ghiền không có rýợu khiến ngýời ta phải ụa phải mửa, oằn oại nhọc nhằn, ngáp trời ngáp ðất, quả thật chi phối hết khả nãng con ngýời. Chúng ta tự ðặt câu hỏi, ai ðem bệnh ghiền ấy ðến cho chúng ta? Chính chúng ta tự tập, tập lâu thành ghiền, cái ghiền ấy do mình tạo rồi mình chịu. Cái ghiền ấy có ma lực gì mà ðày ðọa hành hạ con ngýời ðến thế? Hắn không có ma lực gì, chẳng qua tập lâu ngày thành thói quen, thói quen càng lâu sức càng mạnh. Ðã tự chúng ta tập thành bệnh, khi muốn hết bệnh cũng tự chúng ta gan dạ bỏ nó, không ai có thể bỏ thế cho chúng ta. Khả nãng của bệnh ghiền giống hệt khả nãng nghiệp chi phối chúng ta trong lục ðạo luân hồi vậy.

Tự chúng ta tạo nghiệp lành hoặc nghiệp dữ, tạo càng lâu thì sức mạnh càng lắm, ðến cuối cùng chúng chi phối dẫn dắt chúng ta ði vào con ðýờng lành hay dữ tùy chỗ gây tạo của mình. Không phải hóa công ðày ðọa, không phải thýợng ðế bày ra, chính chúng ta tự tạo rồi tự thọ. Khi ðã thành nghiệp, chúng ta khó cýỡng ðýợc nó. Thế nên, biết chọn nghiệp lành ðể tạo là ðã tự gây một sức mạnh ðýa mình ðến cõi lành. Cắm ðầu gây nghiệp ác là tạo áp lực lôi mình vào cõi dữ. Chính ðây là quyền lựa chọn của con ngýời, quyền ðịnh ðoạt số phận ở mai hậu. Nếu cứ sống say chết ngủ ðẩy ðâu ði ðấy, những kẻ này về sau than trời trách ðất nào có ích gì. Chúng ta có ðủ thẩm quyền quyết ðịnh ðời mình hiện tại và vị lai, tại sao chúng ta lại bỏ mất cái giá trị cao cả ấy. Những kết quả tốt xấu dở hay ở hiện nay và mai kia ðều nằm sẵn trong tay chúng ta. Chúng ta có quyền phán quyết một bản án tốt xấu trong ðời sống mai sau của mình. Ðừng cầu khẩn van xin bất cứ một nãng lực nào ngoài chúng ta.

Nói ðến khả nãng nghiệp là khả nãng của chúng ta, nghiệp và chúng ta không phải là hai. Nếu chúng ta khôn ngoan khéo léo lo tạo nghiệp lành, chúng ta dại khờ ngu muội gây tạo nghiệp ác. Khổ vui sẽ tùy nghiệp mang ðến với chúng ta một cách chân thành.



 

  Kí hiệu: : trang cá nhân :chủ để đã đăng  : gởi thư  : thay đổi bài  :ý kiến